Bestuurslid Miep Turken van “Van der Looij Welfare Foundation Sri Lanka” is, samen met haar zus Eddy, van 23 november tot 15 december 2011 op werkbezoek in Baddegama geweest. Met haar reisverslag maakt ze ons deelgenoot van haar ervaringen ter plekke. Lees meer (zie bijgevoegd reisverslag).

Voorwoord
Sommige mensen gaan naar Sri Lanka omdat het zo’n schitterend land is met warme, vriendelijke mensen en een prachtige natuur en cultuur. Sommigen gaan omdat ze een uitnodiging hebben gekregen en daaraan gevolg willen geven. Sommigen gaan vanwege al langer bestaande vriendschapsbanden in het land. Sommigen gaan omdat ze er iets kunnen doen. Anderen kunnen op vele verschillende wijzen iets betekenen voor de mensen daar.

Waarom ga ik? Omdat ik de verstandhouding tussen de mensen van twee stichtingen, de Van Der Looij Foundation in Sri Lanka en de Van Der Looij Stichting in Nederland, zo goed mogelijk in orde wil hebben en houden. Om dat te bereiken is het nodig elkaar eens in de paar jaar te ontmoeten en indringende gesprekken te voeren. Dat neemt onkunde en onbegrip weg en versterkt de banden, zo denk ik.

Wat ik in Sri Lanka zakelijk beleefd heb, leg ik vast in dit verslag. Ik beschrijf ook wat wij zoal meemaken in het dagelijks leven van de familie waar we logeren. Dagelijkse gewoontes kennen geeft ook inzicht in de cultuur van het land.

Ik maak foto’s en ik teken.

Het was zowel plezierig als van belang dat mijn zus Eddy meeging. Wij hebben vele indringende gesprekken met Sri Lankanen van allerlei pluimage gevoerd. Met Eddy zijn die gesprekken zowel voorbereid als vastgelegd en uitgewerkt.

Zo waren we voor elkaar gezelschap en ook elkaars klankbord.

Eddy heeft dit verslag kritisch gelezen en al haar opmerkingen heb ik verwerkt.

George heeft op zijn ziekbed het verslag ook kritisch doorgenomen. Hij heeft het gelezen vanuit het perspectief van een buitenstaander. Zo heb ik dank zij zijn opmerkingen heel wat in het verslag verduidelijkt. Het is nu voor iedereen te lezen. George is natuurlijk geen echte buitenstaander. In de jaren tachtig was George lid van de gemeentelijke commissie voor ontwikkelingssamenwerking te Leeuwarden . Hij was toen al betrokken bij een soortgelijk project in Sri Lanka. Bovendien heeft hij bij een bezoek aan dit land enkele jaren geleden ook het project van onze Van Der Looij Stichting nader leren kennen.

Belangrijk gesprek was op de eerste plaats dat met het bestuur van de stichting in Sri Lanka. Dit bestuur formuleerde het beleid van de Sri Lankaanse Stichting. Op de tweede plaats de gesprekken met de monnik Gunarathana, formele en informele. Hij is de leider van het geheel. Maar een grote praktische rol speelde Irosha Jayawardana. Zij vertaalt het beleid van de Sri Lankaanse stichting financieel. Zij houdt de stand van zaken bij. Zij is in staat verantwoording af te leggen aan de besturen van beide stichtingen voor het gevoerde financieel beleid. .

In de vrijwel dagelijks gehouden langdurige gesprekken met haar kwamen alle onderwerpen, die betrekking hebben op het functioneren van de school aan de orde.

Ik gaf er sterk de voorkeur aan bij Irosha in huis te wonen. Dat gaf mij deze mogelijkheid.

In dit reisverslag houd ik een chronologische volgorde aan. Dat wil zeggen dat ik privé en zakelijk vermeng. De cijfers met toelichting zal ik in een aparte bijlage verwoorden.

Het verslag bedoeld voor de bestuursleden van de ‘Van Der Looij Welfare Foundation Sri Lanka’ en hun familieleden.

Mijn zus en ik hebben er ook geen problemen mee dat de donateurs, vrijwilligers en sympathisanten van de Van der Looij Welfare Foundation Sri Lanka kennis nemen van de inhoud van dit verslag via deze website.

Voor mijzelf betekent dit verslag het herbeleven, herinneren, ordenen van mijn reiservaringen en afsluiten van mijn reis. 
En dan nog hoezeer mijn zus en ik ook ons best gedaan hebben: het blijft een ervaring van slechts twee mensen in slechts drie weken. Lees dus kritisch!

Ik stel er buitengewoon veel prijs op dat de mensen die dit lezen hun commentaar aan mij laten weten.

Miep Turken, bestuurslid “Van der Looij Welfare Foundation Sri Lanka”.

Reisverslag Sri Lanka 23 november – 15 december 2011.

Eddy en ik zitten op donderdag 24 november om drie uur op ons balkon te kijken naar wat een hurricane met de natuur doet. Wat een hoeveelheid water die naar beneden komt, hoe woest is de zee, wat een hoge golven en hoezeer buigen de palmen voor de wind. Interessant zeker en ook een beetje beangstigend. In ieder geval heb ik nu tijd om onze belevenissen te noteren. Ik zal deze vrije tijd hier op ons terras gaan gebruiken om te beginnen met schrijven. Er is al zoveel gebeurd. In het verslag waaraan ik nu begin zal ik – zoals ik dat altijd al doe – de privé en de zakelijke kant van onze reis veelal in de volgorde, waarin de gebeurtenissen plaatsvinden, beschrijven. . .

Om 23 november haalde zoon Matthijs ons in Geldrop en in Waalre op en precies 24 uur later betraden wij hotel Ranmal aan het strand van Hikkaduwa. We hadden een prima reis en de premium klasse van Arke fly was een gouden greep. Gunarathana was zoals beloofd op het vliegveld voor ons en voor Maria van Delft en haar gezelschap. Na een thee met gebak reisden we naar Beruwela waar Maria cum suis ruim drie weken woont. Met Maria sprak ik af elkaar van ontwikkelingen op de hoogte te houden. Verder over de oude weg naar Galle. Ik vind de oude weg wel fijn omdat je al rijdend het hele Sri Lankaanse leven aan je voorbij ziet komen. Op zondag aanstaande wordt de nieuwe autobaan geopend. Dat zal een boel in tijd schelen maar een stuk minder boeiend zijn.

Met als welkomstdrankje een pot thee op de kamer installeren we ons en acclimatiseren vast wat. We zetten de klok 4 en een 1/2 uur vooruit. We besluiten vroeg te gaan eten en ook vroeg naar bed te gaan. Op het terras (aan zee op verdieping) bestellen we het een en ander aan lekkere gerechten. Na zo’n reis sukkel je zowat in je stoel in slaap. Om 7 uur lagen we net in bed toen er geklopt werd. Gelukkig dat Eddy decente nachtkleding draagt; zij kan open doen. Shanta (directeur van verzorgingshuis Senehasa)  vraagt naar Miep. Hij is in gezelschap van de heren Jo Wouters (bestuurslid Senehasa Nederland) en Kuruwagi (politicus). Dus broek en shirt aanschieten en weer naar het terras. Heerlijk zo’n welkom waarbij ze de eerste dag al naar je toe komen.  Het wordt een langdurig en vruchtbaar gesprek met de heren, waarbij heel wat bijgekletst wordt.

Toch nog op een christelijke tijd liggen we weer in bed en slapen tot het licht wordt. Om zes uur zonsopgang en om zes uur zonsondergang, het hele jaar door.

Vrijdag, 25 november

Ik neem een uitgebreide douche, zoek alles wat ik hier nodig heb uit mijn koffer, pak de rest weer ordelijk in en ga ontbijten. De jongen dekt maar vast voor drie en inderdaad, Jo Wouters sluit zich aan. Eddy en ik bestellen een tuctuc om naar Baddegama te rijden. Allereerst bezoeken we het koninklijk Boeddhistisch klooster. Eddy kijkt hoe het – na de spieroperatie aan haar been – de eerste 100 treden omhoog lukt. Gelukkig redelijk probleemloos. We worden ontvangen door de monnik Sumana. Hij biedt ons een stoel aan. Praktisch is de man niet want dat bezorgt mij een kletsnatte kont. Hij vertelt over zijn werk. Hij was ‘principal’ van de school. Gunarathana heeft het van hem overgenomen. Nu speelt zijn leven zich af op de tempel. Hij klimt twee keer per dag de treden omhoog, ontvangt de pelgrims en maakt het netjes. Bovendien heeft hij de taken van de High Priest, die intussen 93 jaar is, overgenomen. Wij vertellen dat wij de High Priest ons respect komen betuigen en vragen of hij ons nog kan ontvangen. Ja, hij is nu zeer zwak, maar nog geheel helder van geest en zal blij zijn met onze komst. En zo is het ook.

Drie jonge monnikjes, zo tussen 15 en 29 jaar, lopen om de High Priest en nu ook om ons heen.

Eddy neemt zich voor de treden om de tempels te bereiken toch nog een keer te nemen.

De tuctucdriver heeft op ons gewacht en we gaan naar Senehasa, het verzorgingshuis. Wat een verschil!!! Ik heb het voor de laatste keer gezien bij de opening. En nu…..die prachtige tuin eromheen. Met zijn bananenbomen, waar prachtige trossen aan hangen. Zijn exotische planten o.a. orchideeën, zijn theestruiken, allerhande groenten en kruiden. Er staan door Gunarathana gemaakte kunstwerken. Op strategische plekken zijn banken en tafels geplaatst. Het is een idyllisch oord geworden.

Aanpassingen aan de cultuur van de ouderen zijn ook gedaan. Ze zijn nog niet zo dol op Europese douches. Er zijn “buitenbadkamers” ingericht. Zolang het huis nog niet vol is wordt ook een kleinere en eenvoudige keuken gebruikt.

Er zijn nu 32 ouderen. Kuruwagi doet de volgende uitspraak:

“Senehasa is als een lotusbloem. Er is voor de lotusbloem evenals voor Senehasa tijd nodig om tot volle bloei te komen. Dat zal weldra het geval zijn”.

We hebben lang met Kuruwagi gesproken over de diverse normen en waarden die families hanteren ten aanzien van ouderen. Kuruwagi is aanhanger van de conservatieve opvatting zoals die wel tot na de tweede wereldoorlog in Nederland ook gold. Samengevat: ouders zorgen voor hun kinderen. Daarna overhandigen zij hun bezittingen aan hun kinderen en rekenen in ruil daarvoor op onderdak en onderhoud.Maar ook hier verandert dat. Kinderen trekken weg. Respect voor ouderen neemt af. Studie en carrière vragen alle energie en tijd

Belangrijke levensvragen zijn minder aan de orde. De opvoeding faalt daarin. Dus: het aantal verzorgingshuizen neemt toe en hij betreurt dat. Wij vertellen de Nederlandse ontwikkelingen. Samengevat: de weg terug. Bijvoorbeeld is er sinds kort de mogelijkheid om in je tuin een woning voor je ouders te realiseren. Of in toenemende mate technische voorzieningen die het langer zelfstandig wonen mogelijk maken (domoticawoning). Ik had de laatste keer dat Gunarathana in Nederland was hem al de domoticawoning van mevrouw Heydenrijk laten zien. Zij is 95 jaar en woont geheel zelfstandig.

Het aantal plaatsen in verzorgingshuizen neemt in Nederland af ondanks een gestage toename van het aantal ouderen, die zeker tot na 2025 zal duren.

Jo Wouters leidt ons rond door huis en tuin “met gepast gevoel van trots”, zoals hij zegt. En dat mag ook. We bekijken alles met interesse. Jo is erg actief bezig met het plaatsen van een warmwaterboiler op zonnecellen. Het water uit de eigen bron is in deze tijd van het jaar erg koud voor de ouderen.

Aan het verzorgingshuis is de verwoestende werking van dit klimaat goed te zien. Zo nieuw en al weer toe aan een fikse (verf)opknapbeurt.

Het wonen all inclusive van een oudere in Senehasa kost € 1,- per dag. De stichting in Nederland probeert ouderen te laten adopteren door Nederlandse particulieren, een familie bijvoorbeeld of door bedrijven en ook wel door organisaties. Onze Van Der Looij Stichting in Nederland heeft vijf ouderen geadopteerd. (5 x € 365 = € 1825).  De ouderen worden niet bij naam genoemd. Deze anonimiteit garandeert een gelijke behandeling. Immateriële ondersteuning (zoals b.v. een kerstkaart) wordt daarom niet op prijs gesteld.

In de eetkamer vindt een bijzondere happening plaats, Dharma Dana. Een familie die een feest heeft, biedt een maaltijd aan en laat zodoende de ouderen meegenieten. De hele familie is aanwezig vanaf een baby van drie maanden tot een oude dame. Gunarathana maakt de afspraak voor de dag. Dan is er een monnik aanwezig. Geheel in stijl. Gezeten in een stoel behangen met witte kleden, in zijn oranje gewaad en met de ceremoniële waaier in zijn hand leidt hij de feestmaaltijd in met zangen en gebeden. Dat duurt lang ………..!

De familieleden dragen de schotels aan en iedereen geniet.

We zien een arts en een verpleegkundige aan het werk.

Eddy en ik, Jo,  Shanta, Kuruwagi en zijn vriend krijgen een aparte maaltijd van de kok. Hij is 50 jr, maar mijn schatting was 70. Hij zet de schalen met rijst, aardappels (is hier groente), paddestoelen, uiensalade en rundvleescurry op de tafel van het overdekte terras van het guesthouse. We overhandigen Shanta een gift voor Senehasa en nemen afscheid.

In de tuin ligt nog al wat plat als gevolg van de kleine hurricane vannacht. Prachtige bananenkammen die nu onrijp op de grond terecht komen. Omgevallen bomen en planten die beschadigd zijn. De tuctuc heeft weer gewacht en voor 2000 roepees (€ 14,-) incl. fooi zijn we om half drie terug in het hotel. We wilden het dorp nog in, maar het spookt zo dat we de rest van de middag op ons balkon zitten, met thee uiteraard. De leeslamp en de airco deden het al niet, maar nu valt de hele elektriciteit uit en krijgen we een kaars op de kamer gebracht. We hadden er al rekening mee gehouden dat een zaklantaarn hier een onmisbaar attribuut is. We eten ook bij kaarslicht met Irosha en haar man, die ons welkom kwamen heten. Zo’n warm gebaar! Voor we naar bed gaan is de elektriciteit hersteld. Nu krijgen we de airco niet meer uit, dus Eddy gaat met vest en wollen sokken naar bed. Dat ziet er wat speciaal uit onder de klamboe.

Zaterdag, 26 november

We besluiten naar Ambalangoda te gaan. We hebben vrij lang geslapen resp tot 7 en tot 9.30 uur. We nemen ook de tijd voor het ontbijt. Dan bestellen we de tuctuc.

In een praatje met Ajith de Silva, de hoteleigenaar, spreekt hij over de hurricane: 12 mensen gedood en 20 vissers vermist. So sad.

In Ambalangoda (9 km, ½ uur rijden) bezoeken we met rondleiding het maskermuseum, de werkplaats en natuurlijk de shop. We laten ons terugbrengen tot het centrum van Hikkaduwa.

Het dorp is, net als de andere plaatsen aan de kustweg, langgerekt. Als we de tuctucdriver zeggen dat we langs de winkeltjes naar het hotel terug willen lopen staart hij ons verbaasd aan. “Wilt u echt 3 km lopen?” Wij lopen. Op de warmste tijd van de dag! Maar……….we vinden het betaalbare houtsnijwerk dat ik zocht. Ik wil dat op kerstavond aan de kinderen van de Agnus Dei kerk in Waalre presenteren. Ik mag in deze Kerstnacht over ons project  komen vertellen. De collecte zal voor de stichting zijn.

We lopen. 3 km? Minstens 6! Ik zou het liefst in de branding zijn gaan lopen, maar als gevolg van de hurricane zijn de golven nog zo hoog dat er geen strand over is, We eten en drinken wat in een beachrestaurantje en ook dat was gisteren ondergelopen. De eigenaar heeft het net schoon zegt hij. “Thuis”doe ik al mijn plakkende kleding uit, douche en slaap tot 5 uur. Ik was uitgeteld.

We eten redelijk vroeg. Ik trakteer mezelf op crabjes. Het gepruts loont.

Jo nodigt ons uit voor een echte Italiaanse koffie aan de overkant. Heerlijk.

We praten heel wat af over de toekomst van onze projecten in Sri Lanka.

Ik wil vanavond nog wat pakken, maar dat had ik niet meer moeten doen. Eddy’s telefoontje valt hierdoor op de stenen vloer. Gelukkig niet kapot. Maar mijn familie weet hoe Eddy dan foeteren kan!

Welterusten. 7 uur op.

 

Zondag 27 november

We ontbijten om half acht samen met Jo Wouters, betalen de drie nachten € 50,- per persoon aan hotelier Ajith de Silva  en geven een geschenkje voor zijn kinderen. We worden door Irosha en echtgenoot opgehaald, nog steeds in zo’n stokoud busje. We krijgen in het huis van Irosha een slaapkamer, een extra ruimte voor koffers en een eigen douche. Het geheel valt Eddy mee. Irosha vraagt naar onze voorkeur voor voedsel. We geven beiden aan het Sri Lankaanse voedsel heerlijk te vinden en graag met de pot mee te eten.

We maken de financiële afspraken. De vraagprijs van Irosha ronden we naar boven af. Voor ons pension rekenen we 20 dagen x  € 10,- maakt totaal € 200,- per persoon. We betalen de helft vooruit. De ritjes die Priyantha in zijn tuctuc of zijn busje voor ons zal maken noteren we en zullen we aan hem aan het eind betalen.

Het gaat de familie sinds mijn laatste bezoek nu veel beter. Priyantha heeft behalve een busje nu ook een tuctuc. De opbrengst van de theeplantage, die aan het eind van mijn vorige verblijf in pension bij de familie op het eigen terrein werd aangelegd, is nu 100 kg per maand. Deze 100 kg worden geplukt in één dag per week. Een arme dame in de buurt, die voor haar moeder zorgt, heeft zo doende wat werk. We zullen nog naar de theeplantage en het plukken gaan kijken als de grond door alle tropische regens niet meer zo zompig en glad is.

Vandaag is het allemaal extra feestelijk vanwege allerhande mensen die ons willen begroeten.

Om half twee werden we met Priyanthas “nieuwe” tuctuc terug naar het hotel Ranmal in Hikkaduwa gebracht.

Dat zit zo.

Eén van de oude mannen in het verzorgingshuis had een aandoening aan de zool van zijn voet. De dokter adviseerde: regelmatig baden in de zee. Besloten werd hem met een taxi naar de zee te brengen. Toen kreeg Jo een ingeving van boven. Boeddha? God? Met een bus werden alle bewoners van Senehasa naar het strand vervoerd. Wij werden ook uitgenodigd. Ontroerende belevenis om met deze mensen samen in de warme zee pootje te baden. Sommigen van hen hadden de zee nog nooit gezien terwijl ze slechts enkele tientallen km’s van de zee woonden.

Er kwamen zwarte luchten opzetten. Alle terrasmeubels werden naar de hal van Ranmal gebracht. Getrakteerd werd op gebak, sandwiches en natuurlijk thee. Met suiker en melk, wat een luxe! We zijn diep onder de indruk van de beschaving van deze senioren.

Een grootvader, zoon, kleinzoons en nog wat familie vormden een combo en speelden volksmuziek. Grootvader, 85 jaar, de leadzanger acteerde prachtig, vol overtuiging en zelfvertrouwen. Zonder één tand in zijn mond, dat wel.

Om 5 uur door een tropische bui terug naar Baddegama.

We konden nu ons koffer uitpakken en alles een plaatsje geven voor drie weken. We beginnen ons al thuis te voelen en slapen heel best onder onze eigen klamboes.

Maandag, 28 november

 

We kregen – niet ongebruikelijk – een vaag bericht overgebracht dat Gunarathana vanmorgen om 9 uur er zou zijn. We zien wel. Om half 10 komt er een SMS-je of we om 9 uur op school willen zijn. Haasten, haasten. Priyantha laat alles uit zijn handen vallen om ons met de tuctuc weg te brengen. Dan wachten we een half uur. Als ik ga rondkijken blijkt dat ze Eddy en mij vergeten zijn. That is the Sri Lankan way!

We worden met het hele Nederlandse gezelschap – ook Maria cum suis is gekomen – rondgeleid en zitten vervolgens aan de thee met cake. Eddy en ik denken dat de kinderen het enig hebben hier op school. Ze mogen kind zijn. En als ze dan ook nog een maaltijd krijgen.

Ik hoor van Irosha dat de schoolkinderen nog maar enkele keren per week een warme maaltijd krijgen. Meer geld is er niet. Dit hoort op mijn lijst van vragen aan Gunarathana. Voor het verwerken van de lijst van onze stichting in Nederland vraag ik Gunarathana ruim tijd vrij te maken. Hij zal het met Irosha regelen belooft hij.

De kleur van de uniformen van de kinderen is veranderd in oranje en geel, mooi en vrolijk. Zelfs de strikjes en de haarspeldjes zijn oranje, de kleur van ons koningshuis. Beatrix moest eens weten.

Volgens oude Sri Lankaanse pedagogisch – wijsgerige opvattingen is het goed voor de ontwikkeling van de hersentjes van de kinderen om veel met hun handjes bezig te zijn. De moeders zijn vanaf de babytijd daar ook mee bezig, masseren van de handjes bijvoorbeeld. Ook op school wordt daar veel aandacht aan besteed. Bijvoorbeeld bij het instuderen van dansjes of bij ritmische oefeningen. Puzzelen wordt ook uitstekend geacht en er wordt om deze reden ook veel gekleid. Wij in Nederland zeggen daarvan dat het goed is voor de motoriek van kinderen.

 

We zien de leerlingen van de VMBO school Porta Mosana uit Gronsveld aan het werk. Petje af. Het schoolterrein ondergaat een enorme verbetering. Decaan Tiny Maas met haar collega’s en leerlingen werken aan de muur: het sjouwwerk. De Sri Lankaanse vakman bouwt de muur. Wat een bijzonder stel. De jongelui zijn aardig, open, belangstellend en zeer beschaafd. Ze zijn terecht trots op hun werk. Hun muur moet en zal af zijn voor ze vertrekken.

Tiny Maas zegt over Porta Mosana nog: ik ben vanuit mijn vak alleen geïnteresseerd in educatie. De maatschappelijke stage van de jongelui hier is mijn opdracht en verantwoording en verder niets.

Tiny Maas is ook een praktisch denkend mens. Toen de elektriciteit weer eens uitviel, konden de jongelui zich niet douchen. De doucheruimte was aardedonker. “Geen probleem” zei Tiny. “doe je zwembroek maar aan, zeep je maar in en ga maar buiten in de regen staan.” Uitstekende oplossing, vond de jongeman die ons dit verhaal vertelde.

Vervolgens met de hele bubs naar het verzorgingshuis voor een rondleiding en een lunch.

Leo zegt “ik vind de mensen hier zo nederig”. Nee Leo, dat is Sri Lankaanse cultuur. Bijvoorbeeld: de jongere zus Sumana van mevrouw Njana Jayawardana (schoonmoeder van Irosha) was bij de familie op bezoek.Toen zij vertrok maakte zij een buiging voor haar oudere zus. Irosha en haar zoon Naween knielden voor deze tante Sumana. Het zijn de Sri Lankaanse manieren tegenover elkaar en nu ook tegenover ons. Vol respect en warmte tegenover de medemensen. Overigens gedroeg deze tante Sumana zich tegenover ons ook redelijk over het paard getild. Ze liet foto’s zien van “Me and the President”.

Wat is de hotelschool eigenlijk?

Drie leraren geven in het weekend een cursus voor jongelui, die belangstelling hebben voor het werken in hotels.De hotels aan de kust geven aan in de toekomst duizenden goed op geleide jongelui in de horeca te kunnen gebruiken. De cursus duurt een aantal maanden. Hiervoor wordt de prachtige keuken van Senehasa gebruikt. Senehasa gebruikt deze keuken (nog) niet. Elders (in het vroegere vergaderhuis) is een grote eenvoudige keuken gemaakt. De leraren leren de jongelui te koken. De maaltijden voor de ouderen in het weekend zijn daarmee geregeld. Verder leren ze: bedienen, omgaan met mensen, zich aan hygiënevoorschriften houden, schoonmaken, rekenen, engels, goede manieren, receptiewerk etc. De vragen over hoeveel leerlingen er zijn en hoe het geld verdeeld wordt zou ik wel willen stellen, maar die gaan mij niet aan. Dat is een zaak van de Nederlandse stichting Senehasa. Ik denk dat het een inventieve gedachte is om de keuken op deze manier te “verhuren”. Er wordt voor Senehasa geld verdiend zonder dat het energie kost van Gunarathana, Shanta of wie dan ook. Er hoeft ook niet geïnvesteerd te worden.Gunarathana houdt van oppimpen, dus ….. …………Hotelschool.

Jo Wouters koopt laptops voor de leraren om de jongelui ook het omgaan met de computer te leren. Per leerling wordt voor deze cursus in het totaal 8000 R gevraagd.

Wij vinden Jo een enthousiast bestuurslid van Senehasa. Hij is vrolijk, hij is behulpzaam, heeft een goed hart, is inventief en praktisch.

De monnik Piyanandha maakt zijn opwachting.

En ook de monnik Samitha meldt zich. Tot mijn verbazing herkent hij mij dit keer wel en weet nog alles over onze discussies Boeddhisme/Christendom. Hij nodigt ons uit voor een bezoek aan zijn tempel.

Eddy zegt dat als Samitha met gekruiste benen op een steen zou gaan zitten, hij de verpersoonlijking van een boeddha is. Niet de ascetische, maar de Chinese met de bolle buik.

Wat openbare invloed betreft reikt de arm van Samitha aanzienlijk verder dan die van Gunarathana.

Guna heeft verteld dat hij alle mogelijkheden onderzocht ten behoeve van een Sri Lankaanse jongen in Nederland om contact te krijgen met zijn moeder. Guna had daarvoor alle papieren. Zij weigert echter categorisch. Zij werkt op een van de ministeries. Dat zou een reden kunnen   zijn. Bang vanwege de schande haar baan te verliezen? Jammer voor de jongen.

Ik heb daarom Samitha nog een keer gevraagd om eens te kijken wat hij kan doen voor die in Nederland geadopteerde Sri Lankaanse jongen, die zijn biologische moeder zoekt. Ook Samitha denkt dat een, eventueel geheime, ontmoeting zou moeten kunnen plaats vinden. Hij zal eraan werken, belooft hij.

Over commercieel denken gesproken:
Door de hurricane zijn er heel wat takken afgebroken en één boom was totaal omgerukt.in de tuin van Senehasa. Wat gebeurt er dan? De op de grond liggende bananenkammen worden verzameld en opzij gelegd. Die zullen nog gemakkelijk rijp worden. Van de omgezaagde boom (ik weet niet welke) worden de in de keuken bruikbare blaadjes verzameld. Het zijn er natuurlijk veel te veel om in de eigen keuken voor de curries te gebruiken. Dus worden ze op de markt verkocht. Binnen twee dagen is de tuin met zijn kokospalmen – bananenbomen – kruiden – specerijen -bloeiende planten en orchideeën weer geheel op orde. De inzet van de aanwezige Nederlanders hielp daar geweldig bij.

 

Irosha heeft ondertussen thuis ook een hele klus te klaren. Eigen gezinnetje, schoonmoeder, moeder komt een paar dagen logeren en dan wij nog.

Later horen we dat haar moeder speciaal is overgekomen om ons te zien. Europese gasten in je huis is bijzonder. We zullen haar als we weer thuis zijn een kerstkaart met sneeuwlandschap sturen.

Irosha neemt toch tijd om vast één onderwerp met mij te bespreken. Dat is de positie van de nieuwbenoemde ‘principal’ in de school, die ik daar tot mijn verbazing aantrof. Ik vroeg Irosha of het klopt dat ze geen natuurlijke autoriteit heeft, maar de leraressen met stemverheffing aanspreekt op grond van haar button Principal.

Met enige moeite haal ik Irosha over haar schroom te overwinnen en uitleg te geven:

–                  De principal is benoemd op grond van dienstjaren. Zij 18, Irosha 11 jaren in dienst. (Promoties enkel op grond van dienstjaren was in Nederland in de dertiger jaren ook heel gebruikelijk)

–                  De principal spreekt geen engels

–                  Irosha spreekt steeds beter engels

–                  Irosha heeft nog steeds een natuurlijk overwicht op de rest van de crew

–                  Gunarathana heeft Irosha hard nodig. Zij is uitstekend in de vertaling van het beleid van de school naar verantwoording in cijfers.

–                  Zij is die verantwoording blijven doen tijdens de tijd dat ze in Colombo werkte.

–                  Irosha heeft kennis van en vaardigheid op de computer

–                  Zij kan communiceren en informatie vergaren op internet.

Irosha krijgt van Gunarathana alle erkenning hiervoor en dat draagt hij ook uit. Hij noemt haar naar buiten zijn secretaris en financieel adviseur. Irosha heeft dus geen enkel probleem met het benoemen van deze docent als principal.

 

Ik ben benieuwd hoe Eddy hier nu in dit alles staat. Eddy: “Ik moet niet denken dat ik hier wat kan brengen. Ik ben hier om te leren. Ik voel dat zo. Zo wens ik me ook bewust te gedragen Sommige beelden van ongewenst gedrag kan ik maar niet kwijt raken”.

Irosha geeft haar mening over familieverhoudingen:

Er zijn families met een culturele erfenis. Er zijn families met veel geld. Geld zonder culturele erfenis is niet te pruimen. Rijke mensen zonder culturele erfenis zouden bereid moeten zijn veel rond te kijken, veel te lezen en veel te leren.

Wij nodigen Irosha uit Nederland te bezoeken. Tot onze verbazing zegt ze onmiddellijk ja.

 

Maar niet in 2012, dat is een belangrijk jaar voor haar zoon Naween. Hij doet dan zijn afrondende examens. Die zijn bepalend voor zijn vervolgonderwijs. Maar in de zomer van 2013 wil ze graag een paar weken komen. Ze wil kennis maken met het voltallig bestuur en ook de school van Mechelen bezoeken. We zullen haar ter voorbereiding – al duurt het nog lang – een in het engels geschreven reisgids van Nederland sturen.

 

Er wordt bij Irosha aangebeld. Met een brief met naam en verdere gegevens wordt een nieuwe leerling aangemeld. De vader wordt pontificaal ontvangen en de aanmelding wordt uitgebreid besproken. Ook daarvoor heeft Irosha kennelijk het vertrouwen en het aanzien in deze gemeenschap.

Als mensen hun kinderen bij Irosha thuis komen aanmelden, is dat ook omdat ze deze kinderen graag in de klas van Irosha willen hebben. Ze hopen dat op deze manier te bewerkstelligen.

Als ik met dit alles klaar ben is het tijd om wat uit te puffen bij……natuurlijk thee.

Ik probeer nog wat te tekenen. Lukt fijn.

 

Dinsdag 29 november

 

Vannacht zat er volgens Eddy van alles op het dak. Het kriebelde, het bonkte, het kroop. “Niets bijzonders” zegt Irosha. “Het zijn de ratjes maar”.

Er wandelde ook een keer een mongoose door de tuin. We zien en horen de apen. Er zit een groot zwart insect in de douche. Je ziet slangen, maar ook prachtige vlinders rond het huis. Het is allemaal wat wennen.

 

Vanmiddag verandert het beeld dat Eddy van Samitha had totaal. We spraken van 3 uur tot half vijf met hem. Samitha is nog steeds lid van het Provinciaal Bestuur, niet meer van het landsbestuur. Samitha zit in de politiek voor de oudste partij van Sri Lanka, the Social Party, opgericht in 1932. Zijn lijfspreuk is: “War is not a solution. Find the heart of de people. We are all equals”. Vanuit zijn politieke werk heeft hij een salaris. Hij studeerde in Engeland, in Lancaster.

Jammer genoeg geldt equality in dit land niet voor de Tamils. Ze zitten wel in de politiek, maar op een te laag niveau. Er zijn twee soorten Tamils in Sri Lanka. Ten eerste de traditionele Tamils in het Noorden en het Oosten. Ten tweede de slaven die door de Engelsen ten behoeve van het werk op hun plantages uit Zuid-India hier naar toe zijn gebracht.

Samitha heeft een intelligente Tamilboy in zijn klooster. Hij geeft hem een filosofische opvoeding en een goede opleiding. Hij hoopt dat deze jongen zover komt dat hij op een vreedzame manier kan bijdragen aan de ontwikkeling van zijn volk. Misschien zelfs een geschikte leider worden van zijn volk.

“Education leads to independence” volgens father Harry van der Looij. Volgens  Samitha zouden de Tamils een eigen provincie moeten worden met een zelfbestuur, dat verantwoording schuldig is aan de regering.

Samitha was vanaf zijn 11^e jaar een novice in hetzelfde klooster als waar Gunarathana toe behoort. Op zijn 18^e verhuisde hij naar dit klooster, waar alleen nog maar een High Priest woonde. Dit klooster was een stopplaats voor de pelgrimage naar de tempel op Adams Peak. Sommigen zeggen dat daar een voetafdruk van Boeddha staat. Dezelfde hogepriester woont er nog steeds. Hij is nu 87 jaar, heeft ernstig suikerziekte en er is een been bij hem geamputeerd. Toch reisde hij naar de USA. Samitha heeft er veel plezier in dat deze man het aandurfde om zijn wens om deze reis te maken, ondanks zijn leeftijd en handicap, te realiseren.

Hij wordt binnenkort terug verwacht. Er wonen nu ook zeven monniken. En nog een paar weeskinderen die onderdak vinden in het klooster. En een Egyptisch jongetje dat door de in Egypte werkende Sri Lankaanse moeder aan Samitha is toevertrouwd.

Samitha is inmiddels zeker vijf keer naar het Tamil gebied geweest. Hij heeft daar gesproken met de leiders van de Tamils. Nog tijdens de burgeroorlog sprak hij met de Tamil-leiders om een staakt het vuren te bewerkstelligen. Nadat de oorlog door de regeringstroepen na 30 jaar met wapengeweld is beëindigd,  is Samitha er enkele malen geweest om over de toekomst als vreedzame samenleving te filosoferen. Er is veel vernietigd in die gebieden.

Zijn opmerking in onze richting is: “Education leads to independence. So please help us”.

Mijn antwoord: Voor onze kleine stichting is het onmogelijk uw vraag met ja te beantwoorden. Ik heb dus een wonder nodig. Maar…………ik zal het probleem uitdragen waar ik maar kan. Ik ben er door uw verhalen van overtuigd geraakt dat het werk van pater van der Looij in het Tamilgebied herhaald moet worden. Maar hoe valt dat te realiseren?”

Samitha is er mee bezig zijn kennis van het Christendom te verdiepen. Hij stelt ons daarom heel wat vragen over onze religie en over de bronnen van het Christendom. Wij proberen zo goed mogelijk over de aangekaarte onderwerpen te vertellen. Ik ben wel blij dat ik mijn woordenboek bij me heb. Het niveau van het gesprek maakt dat ik het nodig heb. Eigenlijk kan ik een antwoord op al deze vragen alleen maar geven in mijn mother tongue.

Samitha zou dit gesprek over het Christendom nog een aantal malen willen voortzetten. Ik ben bang dat ons daarvoor de tijd ontbreekt. Dat vind ik ook jammer.

Woensdag 30 november
“Volgens de boeddhistische geschriften zal er over 200 jaar nog slechts één godsdienst op de wereld zijn, het Boeddhisme,” vertelt Naween ons vol overtuiging.

Naar aanleiding van het feit dat de twee oude dames in ons huis, geheel in het wit gekleed, een bezoek aan de nabije tempel hebben gebracht vertelt Irosha dat witte kleding bij een bezoek aan de tempel gewenst is. Wij zullen ons zoveel mogelijk daaraan houden.

Ik vraag aan Naween een boeddha voor mij te tekenen. Hij zegt dat hij dat niet mag. Ik vraag Irosha waarom dat is. Antwoord: een tekening van Boeddha mag niet onvolmaakt zijn. Pas als je een opleiding hebt gehad, is het tekenen van een boeddha geoorloofd. Dit heeft alles te maken met respect.

Gunarathana belde vol belangstelling en zorg naar Irosha:

Hoe maken je gasten het? Zijn ze happy? Hoe gaat het met het eten? Krijgen ze wel goed te eten? Is je huis schoon genoeg? Is alles in huis voor je gasten goed op orde?  Voelen ze zich goed etc. etc. Een gesprek van 10 minuten. Het zal je baas maar wezen. Maar……er wordt ook een afspraak gemaakt tussen hem en ons voor aanstaande vrijdag. Ik geef dit Maria door.

Vanaf januari aanstaande zal Irosha weer een eigen klas hebben. Zij is dan niet meer boventallig. Haar verdere werk voor de school en/of de stichting: organisatie – planning – internationale contacten – financiële verantwoording zal zij in haar vrije tijd moeten doen. Zonder dat daar een vergoeding tegenover staat!

Geen wonder dat Irosha zo geliefd is en zelfs aanbiedingen van een andere school heeft gehad. Tegen het dubbele salaris nota bene. Toch heeft ze er, na haar verblijf in Colombo, voor gekozen om terug te gaan naar de school van de Van Der Looij Foundation. Nog eens wordt hiermee bevestigd dat de school een uitstekende reputatie heeft en vakkundig wordt geleid.

Irosha was in Colombo om twee redenen:

–                  ze wilde dicht bij haar zieke moeder zijn

–                  werken op het ministerie beschouwde ze als een geweldige promotie.

Ze kwam terug naar Baddegama om twee redenen:

–                  het gaat veel beter met haar moeder

–                  ze had heimwee.

Haar moeder is nu voor een tijdje op bezoek. Binnenkort zal ze definitief in een gehuurd huisje dicht bij Irosha gaan wonen.

Toen Irosha naar Colombo vertrok, betreurden haar collega’s dat zeer. In zijn afscheidsspeech zei Gunarathana: “het voelt alsof mijn rechterhand wordt afgebroken”.

Het karakter van Gunarathana lijkt op een kameleon. Je weet nooit welke kleur vandaag weer voor de dag komt. Ik kan maar niet begrijpen hoe een schoolleider, die financieel niet meer in staat is zijn leraressen in de pauze melk in de thee te offreren – er wordt nu plain tea gedronken en dat vinden ze veel minder lekker – om een auto vraagt. Weer een andere kleur van de kameleon.

Gunarathana heeft ook een artistieke kant. Kijk maar naar de door hem gemaakte beelden in de tuin van Senehasa. En lees ook de filosofische teksten die hij op alle mogelijke plekken heeft opgehangen

Ik vertel hierboven over de melk in de thee als een treffend voorbeeld van de armoede van de school. Het is dus best nodig dat Irosha haar collega’s het volgende voorhoudt:

–                  denk op de eerste plaats aan deze kinderen uit arme gezinnen, vanuit de grond van je hart
–                  deze kinderen groeien op en zullen betekenis krijgen in onze wereld

–                  wijzelf leren in deze school ook het nodige

–                  onze school heeft een goede reputatie, dat straalt ook op ons af

–                  ons voorbeeld speelt een rol in ons eigen familieleven

–                  en in het Nirwana

–                  natuurlijk hebben wij geld nodig

–                  maar laat geld geen hoofdrol spelen

–                  daarom kies ik op de eerste plaats voor nieuwe computers

–                  pas daarna mag een salarisverhoging aan de orde komen

–                  onze familybackground had een rol bij onze benoeming

–                  daarop werden we verkozen

–                  sociaal denken moet ons fundament zijn.

 

Vraag aan ons bestuur in Mechelen:

Wij hebben via één van onze bestuursleden zo’n goede contacten met de RABO-bank. Hoe kan het dan dat de RABO veel meer voor Senehasa gaat doen dan voor ons? De bijdrage zal komen uit een speciaal fonds, waar maatschappelijk betrokken bedrijven de verantwoording voor dragen, als ik het goed begrepen heb.

Vanaf gisterenmiddag doen onze mobiele telefoontjes het niet. Geen communicatie is niet fijn. Gelukkig is om twee uur alles weer hersteld. Ook het e-mail contact is moeilijk. De elektriciteit valt nog wel eens uit, maar vergeleken bij de vorige keer dat ik hier voor langere tijd was, is het heilig. En bovendien heeft Irosha geen internetaansluiting. Zij is aangewezen op een verder weg gelegen internetcafé.

We hadden voor vandaag alle mogelijke plannen, maar helaas de tropische regens zijn zo zwaar dat we er van afzien de eigen theetuin te gaan bekijken of de dichtbij gelegen tempel te bezoeken. Een dagje niet de deur uit hoeven is ook wel prima voor mij.

Vanmorgen krijgen we als ontbijt een bekend nationaal product milkrice. We kunnen het eten, maar zijn niet bepaald verrukt. Het is een speciaal product. Het wordt gegeten op bruiloften. Vergelijk met het rijst strooien over het bruidspaar van ons. Het wordt gegeten op het boeddhistisch Nieuw Jaar in mei. Dan wordt er een dag niet gekookt. Het hele huis en vooral de keuken worden schoongemaakt. Soms is er nieuwe huisraad zoals gordijnen. Nieuwe kleren horen er ook bij.

Voor de feestdag wordt een tijdstip bekend gemaakt waarop alle Sri Lankaanse huisvrouwen beginnen met koken. En ook een tijdstip, waarop alle Sri Lankaanse families tegelijk beginnen met eten.

Donderdag 1 december

We maken met Priyanthe en Irosha een toeristische tocht rond Baddegama.

Bad     =         rijst

De       =        geeft

Gama  =        dorp

Vrije vertaling: omdat het hier een goede plek voor rijstvelden is, is er een dorp ontstaan.

We komen door gebieden waar ze nooit een blanke zien. Dat maakt de belangstelling voor ons groot. We zien de belangrijke agrarische producten van deze streek. Ik fotografeer veel. We beginnen om met de tuctuc een lange voetbrug over de Gin Ganga over te steken. We zien

–                  de kammen bananen hangen en komen erachter dat het paarse vruchtbeginsel dat onder aan de kam hangt uitstekend als groente gebruikt kan worden.

–                  Irosha vraagt aan een paar vrouwen langs de weg ons het theeplukken te demonstreren.

–                  Kokospalmen. Een Sri Lankaanse huisvrouw gebruikt twee tot drie kokosnoten per dag. Dat is zo’n 900 per jaar. Eén kokospalm produceert per jaar 150 noten. Irosha heeft genoeg palmen in haar tuin voor haar eigen huishoudelijk gebruik. Naast het huis staat een klein hokje, waarin ik ze zie opgeslagen.

–                  We passeren diverse tempels, waarnaast een rijstveld is gelegen. Dat is altijd zo. De eerste oogst is voor de tempel. Uit respect en om een goede oogst te verkrijgen.

–                  We zien een steenfabriek. De mensen die daar werken zullen niet oud worden vanwege stoflongen, denk ik.

–                  We ruiken aan de blaadjes van kaneelstruiken. Soms staan de struiken in aparte plantages, soms ook tussen theestruiken in. En eigenlijk zoals alles ook in het wild. De reuk is lekker.

Onderweg worden we vergast op een lekke band. Gelukkig vlak bij een werkplaats. Nou ja….werkplaats? De lekke band wordt ingeleverd. Er komt een andere op. In een half uurtje is het gefikst. Ik wil een visser fotograferen als we weer eens de Gin Ganga over gaan, maar voordat ik mijn toestel heb gepakt is hij omringd door mensen. Waar ze zo vlug vandaan komen? Geen idee. Ik wil graag een karbouw fotograferen en dat lukt ook nog. Met jong!

Dan wil Irosha naar huis. Het is vijf uur en dan komen de mosquito’s. Uit zorg voor mij – ik ben al weer heel wat geprikt – rijden we terug en zien nog een marktje vlak bij ons huis. De volgende keer maken we het rondje Baddegama af.

 

We geven vandaag Irosha R 4000 voor het kopen van een twee jaar bruikbare stick, die internet mogelijk maakt. Dan is ze van dat geren naar een internet café af.

 

Vandaag heeft Irosha vrijaf vanwege een bruiloft. Voor Priyantha met zijn verantwoordelijkheid voor het vervoer van tientallen schoolkinderen naar diverse scholen is het niet mogelijk om mee te gaan. Irosha vertrekt in vol ornaat: sari – kapsel – haar totale bruidsschat aan gouden sieraden. We zien haar vertrekken, achter op de motor, met helm!

 

Vrijdag 2 december

 

Vannacht heb ik voor het eerst echt slecht geslapen. Voordeel is dat ik de junglegeluiden hoor: de krekels, het geschreeuw van de apen, spelende ratten op het dak en het waakhondje, dat ’s nachts los rond het huis loopt, blafte ook heel wat af. Gisteren hebben we ook een rode slang zien kruipen. Weet Eddy tenminste dat ik in mijn verhalen niet overdreven heb. Alleen een schorpioen heeft zich nog niet laten zien.

Hoewel Irosha dat eigenlijk uit zorg voor ons niet goedkeurt, gaan we wandelen. We lopen tot de brug over de Gin Ganga. Dan is het half tien en wordt het bloedheet, dus terug. We nemen ons voor de volgende keer nog vroeger te vertrekken. We zijn meestal kort na zonsopgang wakker. Nu hebben we een uur nodig om uit te wasemen. We zijn al wandelend een echte bezienswaardigheid.

Ook bekijken Eddy en ik vandaag met Irosha de eigen theeplantage uitgebreid. We wandelen tussen de planten door. (Alvorens dat te doen spreekt Eddy zichzelf toe. Moed tonen!)  Alles groeit mooi. We krijgen tevens een lesje over alle bomen, struiken en planten, die er verspreid over het grondgebied staan. Kokospalmen – bananen – mango’s – een vrucht met een onuitspreekbare naam die alleen op Sri Lanka groeit – kerriestruiken – papaja’s – koffie. Het vroegere vennetje is geheel overgroeid. Wat we tegelijkertijd ook zien: géén riool en géén vuilophaaldienst.

In ieder geval is de investering in het grondgebied een goede beslissing geweest. Eigenlijk ben ik best een beetje benieuwd wat Irosha nu met het pensiongeld gaat doen. Afbetalen van de tuctuc zou een goede beslissing zijn volgens Eddy.

Nu doet de computer het. Hiep hoi. Ja, korte tijd per dag, Maar het is toch fijn, want de SMS-berichtjes komen ook maar moeizaam door.

En o ja, de afspraak met Gunarathana werd door hem afgebeld. Maandag! Dit is heel gebruikelijk!

Bericht aan Maria gestuurd, maar zij is aanstaande maandag verhinderd vanwege eerder gemaakte afspraken.

 

Zaterdag 3 december

Vandaag moet Irosha de hele dag werken. Het is de dag dat de docenten voor de ouders beschikbaar zijn om vragen te stellen en eventueel klachten te uiten. De bijeenkomst is in de aula van de technische school.

De leraressen vragen aan elk paar ouders wat zij denken over de progressie van hun kind in het afgelopen jaar. Bovendien wordt dit spreekuur gebruikt om met de ouders afspraken te maken over de belangrijke Ceremonie op 9 december. De ouders helpen bij de voorbereiding van het feest. Onder andere bij de decoraties.

De Ceremonie heeft nog een extra speciaal karakter omdat aandacht besteed wordt aan het 25-jarig jubileum van de Van Der Looij Foundation. Ons feest in Nederland op 28 augustus zal hier door Gunarathana nog eens dunnetjes worden overgedaan.

Later zal ik aan Irosha vragen of er vanuit de ouders klachten zijn binnengekomen. Het antwoord is: “neen, geen enkele”. Er waren 275 ouders. De dank is uitgesproken voor de Foundation. De ouders zijn trots op de goede inhoud van het onderwijs en op de fraaie school. Voor de leraressen kwamen er “a lot of blessings”!

Er komen wat oude SMS-jes binnen. Dus dat contact loopt ook weer. Gelukkig, want als ik niemand kan bereiken en niet bereikt kan worden, voel ik me ongelukkig.

Vannacht viel met een enorme klap een plank uit mijn bed. We schrokken ons te pletter, maar gelukkig zakte ik er niet door.

Slapen doe ik in een onderbroek. Hoe Eddy nog een nachthemd aan kan hebben??  Wel gebruiken we een extra geïmpregneerde klamboe. In de kamer brandt een zogenaamde coil, dat is een inheems middel tegen muggen. Dag en nacht zijn hier precies gelijk verdeeld: 12 uur licht en 12 uur donker. Meestal gaan Eddy en ik zo om een uur of tien naar bed met een boek. We slapen tot het licht begint te worden. Vaker maak ik ook gebruik van een siësta op de warmste tijd van de dag; net als de familie. Dan draait er een ventilator. Dat is koeler en helpt ook tegen de muggen.

We wennen ook wel aan de andere beestjes: hagedisjes op de muur, gekko’s in de eetkamer, een colonne mieren in de douchecel, fruitvliegjes rond je eten en spelende eekhoorntjes, die op de muren van de kamer rondrennen. Het hoort er allemaal zo bij dat we het uitstekend kunnen hanteren.

Vanmorgen is dat kapotte bed een klus voor Priyanthe: repareren, verschonen, poetsen. Een heel geëmancipeerde huisman toont hij zich. Irosha maakt heel veel uren, haar vrije avonden en haar weekenden gaan er nogal eens aan in verband met werk voor de school en de stichting. Priyanthe en zijn moeder maken dat voor haar mogelijk. Al met al een bewonderenswaardig drietal.

Vandaag is er weer een familiebezoek. Ze komen in een prachtige auto: oma Njana’s oudere broer en echtgenote, hun dochter (arts) en echtgenoot (directeur van een bedrijf), 2 zoontjes en hun kindermeisje. Het familiebezoek was minder interessant om te beschrijven. Laat ik het zo samenvatten: een social talk om vragen over Nederland te beantwoorden. Zij laten ons enerzijds het familieleven zien en anderzijds geven ze ons het gevoel gewaardeerde gasten te zijn. Bij het afscheid moeten de kindjes en hun kindermeisje voor ons knielen en buigen tot op de grond.

 

Zondag 4 december

Wat kun je als je zo ver van huis bent èn in een junglegebied toch blij zijn met kleine dingen. Als alles volgens plan verloopt en goed functioneert , zelfs synchroon, is dat bijzonder plezierig.

Via familie in Hikkaduwa had Irosha op ons verzoek voor ons uitgezocht welke Ayurvedische kliniek de meest professionele is. Om 10 uur vertrekken we daar naar toe met de tuctuc. Priyanthe rijdt en wij met drieën achterin. Kijken naar het landschap blijft boeien en het windje tijdens het rijden is ook heerlijk.

We worden met veel égards ontvangen. We kunnen aan de hand van een lijst onze voorkeur uitspreken. Ik kies voor een rug-, nek – en schoudermassage. Mijn rechterschouder functioneert altijd wat moeilijk en het zou fijn zijn als ik op de fiets weer goed achterom zou kunnen kijken.  Bovendien wil ik een lichaamsmassage. Eddy en ik worden in verschillende kamers tegelijkertijd behandeld. Ik ben geheel naakt en behalve mijn hoofd en mijn hals wordt alles behandeld. Bij de lichaamsmassage staat er aan elke kant een masseuse en werken ze synchroon. Soms zelfs zeer pittig. Er wordt gebruik gemaakt van oliën en kruidenmengsels. Het doet werkelijk goed. Na afloop krijgen we een versterkend drankje. Ons wordt geadviseerd eerst uitgebreid te gaan rusten en pas daarna een douche te nemen. De oliën die er slechts oppervlakkig met een handdoek zijn afgewreven kunnen dan verder hun werk doen.

De “adviseur” blijkt manager in een restaurant te zijn. Dus gaan we hem verslag doen: zijn keuze voor deze ayurvedische kliniek was uitstekend! We drinken een glaasje verrukkelijk vers ananassap en bedanken hem. We kopen nog wat kaarten. Om een keer een prijs te noemen: 12 stuks prachtige grote ansichtkaarten voor 2 euro.

Irosha vraagt of we nog wensen hebben. Al pratend komen we tot de conclusie dat het boeiend zou zijn om het tweede deel van de excursie rond Baddegama nu af te maken. Onderweg zie ik een boeddhistisch winkeltje. Stoppen! Dat blijkt een goede greep te zijn. Want hier doen de monniken hun inkopen o.a. de oranje toga’s. Ik zie ook hun rituele waaiers. Die zou ik wel een voor Marjo willen kopen, maar dat is niet toegestaan. Alleen monniken mogen ze gebruiken. We kiezen elk een porseleinen boeddhabeeldje om cadeau te geven.

We nemen de voorgeschreven siësta en douche. Ik voel me uitstekend.

Wij hebben aan Irosha uitdrukkelijk gevraagd met de pot mee te mogen eten. Wij denken dat het in zoverre niet klopt, dat er voor ons wat extra feestelijk gekookt wordt. Dat zouden wij trouwens hetzelfde doen als we gasten hadden. Veel is – gelukkig – afkomstig uit de eigen tuin, zoals de papaja’s die hier voor het grijpen hangen. Natuurlijk hebben ze zelf ook pret van dat wat feestelijker koken. Als wij gegeten hebben, eten zij daarna hetzelfde. Wij kijken dus heel goed uit hoeveel we van de duurdere producten als bijvoorbeeld de curries nemen.

Ontbijt: wit brood – boter – jam, soms een omeletje.

Lunch:  witte of rode rijst, curry van vlees, kip of vis, diverse groenten. Soms ook

onbekende zoals bringo. Aardappels tellen als groente. Soms papadums, lijkt wat                   op kroepoek).

Diner:   rijst of pasta met enkele schaaltjes groente, stukjes kip of ei.

Soms een groentesoep. Soms een nagerecht: fruit – ijs – pudding.

Er wordt veel gekookt in kokosmelk. Heerlijk vind ik dat. Uiteraard gedragen we ons bescheiden, maar van de kokosmelksaus bedien ik me royaal.

Vanavond worden we door oma Njana betrokken bij de ceremonie voor het huisaltaar. Dat voelt alsof we haar vertrouwen gekregen hebben. We brengen bloemetjes en wierook naar Boeddha en vullen het olielampje. Njana zingt en bidt.

Ronduit onbeschoft vind ik het dat Naween in de kamer en suite de televisie aanzet. Ook hier neemt de aandacht voor de religieuze gebruiken bij de jongelui dus af, concludeer ik. Het verbaast mij ook dat Irosha, nu het avondmaal gereed is, ons aan tafel wil hebben voordat Njana uitgebeden is. Nu is het natuurlijk wel zo dat in dit klimaat met deze vele insecten het van belang is dat je na het koken direct start met de maaltijd. Irosha draagt de verantwoording voor onze gezondheid, dat heeft Gunarathana haar wel ingeprent.

Zo verbaasde het mij gisteren ook dat – terwijl ze wisten dat er familie op bezoek zou komen – de ontvangende familie in zijn dagelijks kloffie bleef rondlopen. Wij hadden ons voor de gelegenheid gekleed. ’s Lands wijs, ’s lands eer.

Ceremonies maken een onverbrekelijk deel uit van het dagelijks leven, zowel in het klein, het gezin, als in grotere verbanden. Ik zie hier in deze familie het vrijwel dagelijks tempelbezoek in ceremoniële witte kleding, het eren van het boeddhabeeld in de salon met bloemen olielampjes en wierook, het zingen en bidden. Dat hoort allemaal tot de gebruikelijke gang van zaken.

Er bestaan heel wat volksverhalen over geesten en demonen (zie mijn getekende maskers). Irosha zegt ze niet te geloven. Maar toch: Irosha durft de vier meter brede overdekte binnenplaats in het donker niet over te steken om naar de keuken te gaan. Naween zet geen stap buiten in het donker, een jongen van 15 jaar en 1m90 lang!

Gunarathana heeft deze keer – o wonder – niet afgebeld. Het lijkt er op dat we morgen het gesprek met hem zullen hebben.

 

Maandag 5 december

 

Vandaag vindt het belangrijke gesprek met Gunarathana plaats. Ik verwoord dat in het aparte verslag over de Harry Van Der Looij Foundation, Sri Lanka, Afdeling school.

Daarna bezoeken we nog een keer de school. We hebben aangegeven de docenten te willen spreken.  Eddy spreekt hen toe in een:

Bijeenkomst van de docenten en het overig personeel van de school

 

Dag dames leraressen, mijnheer,

Miep. mijn zuster vroeg me u toe te spreken. Ik zal dat graag doen.

Wij hebben samen in Nederland vaak over de school en het project gesproken. Zij was al meerdere keren hier. Voor mij is het de eerste keer. Ik vind uw land, de mensen, uw cultuur en ook het familieleven dat we bij Irosha genieten geweldig.

En dan bezoeken we de school. Thuis dacht ik aan een paar klassen en evenveel leraressen. Dan kom ik op dit prachtige complex. Goed onderhouden tuinen, goed onderhouden lokalen. Er zijn alleen maar vrolijke kinderen en prachtige leraressen in sari, die geweldig werk doen. We komen uit een lerarenfamilie en weten wat goed onderwijs betekent.

Ik ben onder de indruk en zal dit alles in mijn gedachten mee terug naar Nederland nemen. Dit zal voor mij de eerste en de laatste keer zijn dat ik Sri Lanka bezoek.

Als blijk van waardering een klein vakantiecadeautje voor het geweldige werk dat jullie hier doen.

(Als ik bedragen noem, doe ik dat om het voor een eventuele volgende keer vast te leggen 18 x € 5,-)

Een van de leraressen is met zwangerschapsverlof. Voor haar wordt de enveloppe met inhoud en goede wensen door een collega in ontvangst genomen.

De meeste vrouwen in Sri Lanka kiezen voor twee kinderen. Eén of drie komt ook nog redelijk vaak voor. Het zwangerschapsverlof is drie maanden. Er is elk jaar wel een lerares zwanger. De vervanging wordt door Gunarathana goed geregeld. Het salaris wordt doorbetaald en ook de vervanger krijgt salaris. Dat is vrijwel elk jaar een extra kostenpost. De leraressen vinden dat Gunarathana zich hierin keurig gedraagt en zijn hem daar dankbaar voor. Overigens krijgen de leraressen van de Staatsscholen zes maanden zwangerschapsverlof.

Vanavond hebben we een gesprek met de hele familie onder een kopje thee. Dat was voor het eerst dat ze er alle vier bij kwamen zitten. “Ze beginnen aan ons te wennen”, zegt Eddy.

Dinsdag 6 december

 

We worden soms wakker met het geluid van de zingende en biddende monniken uit het nabije klooster.

We zijn weer vroeg op. We gaan samen met Irosha met het schoolbusje naar school. Om 8 uur is daar de ceremoniële dagopening van de school.

Zo’n 300 leerlingen en de docenten verzamelen zich op het beschaduwde plein. Ze eren Boeddha met bloemetjes, ze zingen en bidden.

Daarna zingen ze opvoedkundige liedjes, zowel in het singalees als in het engels. Ter ere van ons worden de beide volksliederen gespeeld. Er wordt vast wat gerepeteerd voor de Ceremonie van 9 december aanstaande. Enkele kinderen laten een toespraak horen. Vertederend om te zien.

Gunarathana laat ons thee en een roti brengen. Verder is hij druk druk druk. Hij oogt gejaagd en nerveus.

We zien een hele horde ouders, mannen en vrouwen,  aankomen om vrijwillig mee te werken aan het prachtig op orde brengen van de school en de terreinen. Ze zullen daar de hele morgen mee bezig zijn.  Ze maken het feestterrein gereed om alle gasten te ontvangen. Er wordt gepoetst, geveegd, geharkt. Ze maken alle decoraties en brengen ze aan. Een hell of a job. Gasten en kinderen meegerekend zullen er op de dag van de ceremonie zeker 1000 mensen aanwezig zijn, Voor een deel als uitvoerders en de rest als toeschouwers. Ook Irosha en de andere docenten werken vandaag vele uren langer dan normaal. Kennelijk kan Gunarathana op vele mensen een beroep doen om vrijwilligerswerk voor de school te verrichten.

Wij gaan nog een keer naar de muur kijken. Wat een enorme klus die de jongelui van Porta Mosana met hun begeleiders klaren. Héél zwaar in deze hitte. We spreken ons respect uit. Een van de docenten zegt dat de muur wel gereed zal komen. De jongelui zijn trots op hun werk, spreken van “onze”muur en willen het werk af hebben. Een tuctuc brengt ons thuis. Filosoferen – schrijven – tekenen is daarna aan de orde zoals altijd als we geen afspraken hebben.

Als ik even een wasje buiten hang aan de gespannen waslijn, word ik door Njana teruggefloten. Het moet ergens anders, want ik sta onder een kokospalm en als er een noot afvalt kan dat letterlijk levensgevaarlijk zijn.

Woensdag 7 december

 

Gisteravond belde Walter, de zwager van Maria. Het had nog wat voeten in de aarde voordat ik Maria aan de telefoon kreeg en toen was mijn telefoontje leeg. Alle tegoed

(100 euro) op. Mijn telefonisch contact met het thuisfront verbroken.

Maria was vanwege andere afspraken met haar familie en vrienden niet in staat de bijeenkomsten met Gunarathana bij te wonen. Daarom beloofde ik haar telefonisch op de hoogte te houden Ik heb dus Maria gebeld om haar in te lichten. Vooral in de sfeer waarin het gesprek verliep was Maria geïnteresseerd. Er waren toch een paar heikele punten aan de orde. Ik vertel haar dat alles open op tafel is gekomen en dat de sfeer er een was van begrip voor elkaar. Dus prima verlopen!

Vanmiddag gaan we met Priyanthas tuctuc naar de dichtstbijzijnde stad Galle. Pas tegen drieën want Gunarathana had zijn docenten weer eens lang vastgehouden. Fantastisch toch hoe veel vrijwilligerswerk Gunarathana voor zijn instituten weet te rekruteren, zowel uit Sri Lanka als uit andere landen. Hij is een inspirerend man. Hij heeft best een commerciële inslag. Voor Sri Lankaanse begrippen is hij een goede organisator. Delegeren is heel moeilijk voor hem. Ik kan niet helemaal beoordelen of dat nu zo noodzakelijk is, maar hij zit overal boven op. De hele handel heeft niets te vertellen. Guna’s wil is wet. Totaal genomen doet hij het vreselijk goed.

Maar veel is toch anders, zo’n andere mentaliteit. Soms loopt Gunarathana ons straal voorbij en op het andere moment behandelt hij ons met – in onze ogen – totaal overbodige strijkages en égards. Andere wereld, andere customs. Prachtig om mee te maken.

Hij heeft nu, in de dagen voor het feest, een nerveuze uitstraling. In onze ogen is hij meer werelds dan monnik (een onderscheid tussen contemplatieve en werkordes, dat wij ook kenden).

Hij is artistiek bezig: boetseert, kleit, ontwerpt tuinen, schrijft. Hij is werkman: schildert, kookt, knipt haren, tuiniert, poetst. Hij is echt een duizendpoot.

Onze conclusie is dat Gunarathana in de loop der jaren toch wel begrip gekregen heeft voor de westerse manier van werken.

De tocht naar Galle is fraai. Vaak gaan we over en ook langs de rivier de Gin Ganga. Eerst naar de travelagent. We bezoeken er twee. Geen van beiden kunnen ze onze vlucht bevestigen. De eerste juf gedraagt zich uiterst onaangenaam. Dat komt hier niet veel voor. De tweede – een man – is vriendelijk, maar geeft totaal verkeerd advies. We zoeken het zelf wel uit.

Dan wil ik een nieuw telefoontje kopen. Op het eerste adres wordt het gekocht. Op het tweede adres wordt de sim-kaart gekocht. Op het derde adres worden bonnen gekocht om het ding met geld te vullen. Wat het vierde adres erbij deed, weet ik niet. Van wat Irosha nog allemaal moest doen heb ik ook geen idee, maar na uren werkt het. Het bellen wordt er wel veel goedkoper van. Daar had ik eerder aan moeten denken.

Uitgebreid bezoeken we het fort, overblijfsel uit de Nederlandse tijd. Dat is natuurlijk wel toeristisch. De verkopers van textiel klampen je aan en jongens die voor jouw geld van de hoge rotsen willen duiken. Ook een man met een gedresseerd aapje en een slangenbezweerder met een cobra in zijn mand. Nee dus, wij willen dit allemaal liever niet. We lopen over de ramparts met prachtige uitzichten. We drinken een drankje aan een stalletje. Irosha en Priyantha creamsoda en wij een heerlijk vruchtensapje. Eddy moet totaal 150 rupies afrekenen. Dat is 1 euro!

Irosha wil ons persé het warenhuis van Galle laten zien. Ze is daar echt trots op. Wij vinden het alles bij elkaar allemaal kitsch, maar Irosha neemt ons er speciaal mee naar toe. Dus kijken we uitgebreid rond en vinden zowaar nog een paar aardige cadeautjes. In het pikkedonker rijden we over de smalle wegen naar huis. In ieder geval heeft Eddy nu ook een Sri Lankaanse stad gezien.

 

Donderdag 8 december

Wij brengen een rustige dag door met een was, evalueren van het een en ander, een speech voor de ceremonie voorbereiden, een siësta. Irosha is vandaag 10 uur op school geweest. “Het is ook onze foundation en onze school”, zegt ze.

Ze vindt het maar heel gewoon dat ministers en parlementsleden de Ceremonie bezoeken. Ze moeten respect tonen voor de enorme taak, die Gunarathana voor de mensen van deze streek heeft verricht.

Vannacht slaapt Gunarathana buiten op de grond onder de opgerichte overkapping om alles te bewaken. Als je hier de postzegel op je kaart niet laat stempelen op het postkantoor wordt hij er afgehaald om te verkopen. Zo arm zijn de mensen hier.

Tussendoor moet Irosha de pudding voor de tientallen gasten, die op de dag van de Ceremonie blijven lunchen, nog maken. Gunarathana eist een pudding van vier lagen. Dat kost tijd! Wat zal zij uitgeput zijn. Van de pudding zal ik later het recept vragen. Hij ziet er verrukkelijk uit.

Vrijdag 9 december

 

Keurig aangekleed vertrekken we om acht uur naar de school, deze keer per busje. Irosha woont toch wel km’s buiten het centrum. We ontmoeten de overige Nederlanders en de bekende Sri Lankanen aan het begin van het pad. Na begroetingen en het omhangen van de bloemenslingers trekken we in processie naar boven. Tempeldansers met muziek en zang voorop. Wat een prachtige en prachtig aangeklede jongelui zijn het toch. Naar ik ooit begrepen heb oud-leerlingen van de school die de kans kregen een opleiding te volgen in Colombo. Zij zijn solidair met hun oude school en komen bij bijzondere plechtigheden de traditionele opening verrichten.

Maar nu word ik geacht mee te doen aan de vlaggenceremonie, het aansteken van de olielampjes en aandacht besteden aan het ambassadeursechtpaar.

Mevrouw Piët, de vrouw van de Nederlandse ambassadeur in Sri Lanka, is Dyonne Steijns uit Mechelen (!) en een nicht van mijn vriendin Annie Kikken. Dat geeft natuurlijk genoeg aanknopingspunten. Dat ik een plaats naast de heer en mevrouw Piët heb toegewezen gekregen, heeft het bijkomende voordeel dat ik een gematte stoel heb, die in deze hitte aangenamer is dan het plastic kuipje waarin Eddy plaats neemt. In die hitte! Tot half twee!

De kinderen zijn op het grote veld, waar de feestelijkheden gehouden, worden aanwezig en we worden door een speaker welkom geheten. De vlaggen worden ontvouwd door ambassadeur en officials. De twee volksliederen klinken. Boeddha wordt geëerd bij een speciale kandelaar met olielampjes. De kandelaar is prachtig, kunstzinnig versierd. Er wordt staande gebeden..

Er worden bloemen gelegd bij de foto’s van Harry van der Looij en Piet van Delft om hen te eren voor hun betekenis voor Sri Lanka.

Kinderen treden op als zon, maan, sterretjes en bloemetjes, als Spanjaarden, oosters, als zeerovers, als sultans met haremdames, Schots, sportief etc. Zij geven een mooie show onder leiding van hun leraressen.

Veel speeches tussendoor, waarbij ook deze jonge kinderen de eregasten aanspreken, vlot en zonder gêne. Eigenlijk blijft van al deze speeches ons maar één zin bij: “to love your country, the country must love you first”.

De tempeldansers treden op. Ik zeg Eddy dat ze hier een voorstelling te zien krijgt, waarbij het optreden voor toeristen in het theater van Kandy in het niet valt. Ze dansen hier vanuit hun boeddhistisch religieuze hart.

Dan worden de meisjes en jongens van Porta Mosana gekleed en opgemaakt. Decaan Tiny Maas vertelt dat het heel wat overredingskracht kostte om ze tot deze dans over te halen. Ze sjouwen nog liever met zand en stenen. Aan het dansen en zingen van de jongelui is niet te zien dat ze er zo tegen op zagen. Prima!

Ik vraag aan mevrouw Piët of zij veel verschil ziet nu zij na 28 jaar weer terug is in Sri Lanka. Zij zegt dat de Boeddhistische uitingen zijn toegenomen: meer Boeddha’s op openbare plekken, meer monniken. Dat zouden signalen kunnen zijn van toenemend nationalisme.

Lunch in Senehasa. Thee. Bed!

Nu de burgeroorlog met de Tamils voorbij is en er geen geld meer nodig is voor wapentuig, wordt het voornamelijk besteed aan infrastructuur. Ook bijdragen uit het buitenland worden hiervoor gebruikt. Tijdens ons verblijf op 27 november wordt de highway van Colombo naar Galle geopend. Van de highway gebruik maken is voor de Sri Lankanen een heel avontuur. De chauffeurs zijn er eigenlijk bang voor.

De spoorlijn wordt ook grondig gerenoveerd. Er rijden op dit moment geen treinen van Colombo naar Galle vv.

Zaterdag 10 december

Irosha wordt door Gunarathana opgeëist om voor opticiën Paul Block te vertalen.

Njana is al vroeg naar de nabije tempel vertrokken in haar witte sari en zal daar vanwege Poya (boeddhistisch feest van de volle maan) tot 11 uur blijven. Priyantha gaat met de tuctuc naar Hikkaduwa en vraagt of we mee willen naar het strand. Ja. We maken een wandeling door de branding en ik vind een paar prachtige stukjes koraal, blauw en bruin. Bij zo’n tocht met de tuctuc over deze hobbelwegen bedenk ik altijd maar dat tweedehands bewegingen ook bewegingen zijn. Goed voor de konditie dus.

Om half twaalf haalt Priyantha zijn moeder op. Achter op de motor in witte sari!

We krijgen de familie van Njana in allerlei soorten en maten over de vloer. Kennelijk zijn Europese logé’s toch bijzonder en de moeite waard om te komen bekijken. Hoe de familieverhoudingen allemaal precies in elkaar zitten is wat moeilijk te onthouden. Het zijn er in de loop van de dagen zoveel. Maar wel hebben ze allemaal niveau, vaak academisch. Deze keer waren het vier familieleden in chique auto met chauffeur: een echtpaar, de moeder van de vrouw en een zwakbegaafd neefje. Hij blijkt een belangrijke vakbondsman te zijn. Het is interessant om hem te horen vertellen over de corruptie en uitbuiting in de regering en in de bedrijven. Hij lardeert al zijn opmerkingen met krantenberichten, waar hier prominent aandacht aan wordt besteed. Dat lijkt me een goede zaak.

Enige egotripperij is ook deze familie niet vreemd.

Als het tijd is voor een siësta installeert de hele familie zich op stoelen, banken en zelfs op de grond. Wij trekken ons dus ook maar terug.

Irosha maakte een lange dag en kwam laat thuis. Zij is er wel verrukt over dat Paul Block haar voor haar werk betaalt. Het liefst zou Gunarathana Irosha de komende dagen ook nog aan het werk gezet hebben, maar wij hebben, een uitstapje met de familie gepland en met vereende krachten (Paul Block) is dat voorkomen.

Door het familiebezoek en de vele stortbuien in de namiddag kwam er niets van ons Poya bezoek aan de tempel. Jammer.

We gaan vroeg naar bed. Rugzak pakken. Vroeg op.

Zondag, 11 december

 

Vandaag is Irosha onze reisleider en Priyantha onze chauffeur. Wij hebben haar ieder

€ 150,- gegeven om alles voor ons zessen af te rekenen en te melden als het op is. Zij regelt dus echt alles. We hoeven alleen maar onze rugzak te pakken voor twee dagen. Wel moeten we aan onze klamboe denken. Die moet persé mee.

Bloemetjes worden geplukt, olie en wierook worden ook meegenomen. Want we beginnen met voorbij Galle naar een tempel te gaan om Boeddha te vereren en om een mooie reis te vragen. We vertrekken precies om 6 uur en we rijden via de kustweg

We picknicken als ontbijt in Habaraduwe. Daar zien we ook de paalvissers. Later zie ik wat een geweldig fototoestel George heeft. Ik heb gewoon een foto gemaakt en ook de telelens gebruikt. Beide foto’s zijn prachtig. Dan bezoeken we een tempel nabij Dondra. Een tempelolifant wordt gevoerd met palmbladeren en nat gespoten. Daarna loopt hij met zijn mahout de trappen op om zijn plaats in het tempelgebied in te nemen.

N.B. Ook koeien kunnen hier trappen lopen. Met eigen ogen gezien!

Onderweg wordt er aan stalletjes met palmblad daken respectievelijk vruchtensap, fruit en ijs gekocht. De reis verloopt voorspoedig. Om 12 uur precies hebben we de reis naar Kataragama op zitten. Irosha en Priyantha vinden een prima hotel. Naween vertelt ons dat het maar goed is dat Irosha en Priyantha het hotel reserveren, want als wij Europeanen ons in het hotel gemeld zouden hebben was dat veel en veel duurder geweest. Eigenwijs joch!

We bezoeken het zeer beroemde, zeer uitgestrekte tempelgebied. Wij op onze sokken. We krijgen een tropische bui op ons dak en kunnen aardig schuilen. Daarna moeten we – op onze sokken, want blote voeten moet, maar is voor ons te moeilijk – verder door modder en plassen. Kataragama is een groot tempelgebied, waar ook ruim plaats is voor de andere godsdiensten. Wij bezoeken alleen de boeddhistische heiligdommen.

Na een drankje opnieuw een tempelbezoek. Deze keer naar een prachtige Hindoetempel ter ere van Lakshmi Deva. Romantisch in het donker. Wonderlijk hoe boeddhisten Vishnu en Krishna, Radna en Laksmi, Ganesha en andere hindoe goden zo gemakkelijk erbij pakken. In deze tempel ga ik me wat storen aan de erg commerciële aanpak. Irosha, die dat kennelijk begrijpt, vertelt hoe dat zo kan gebeuren. Investeringen van rijke personen hebben zo hun gevolgen.

We eten zéér lokaal, voor ons bescheiden gekruid.

Welterusten.

 

Maandag 12 december

 

Nou ja, wierook op je nuchtere maag, daar moet je ook tegen kunnen.

Er branden voor we vertrekken een paar stokjes bij het “gouden” boeddhabeeldje voor in de auto.

De afstanden zijn groot, dus eerst een heel stuk met het busje, dan een heel eind met een jeep en vervolgens rijden we uren door het Yalapark. Vergeleken bij wat we in Afrika beleefden, is het zeer bescheiden wat we tussen 9.30 uur en 12.30 uur te zien krijgen. Het leukste cadeau dat we kregen was een schattig olifantje van 3 maanden met moeder en tante aan het eind van de tocht. Op de terugreis wordt uitstekend voor ons natje en droogje gezorgd, maar wat is het een afzien. We zien een tornado boven zee en – misschien als gevolg daarvan? – krijgen we enorme tropische plensbuien. Erg druk verkeer inclusief de loslopende karbouwen, honden en koeien.

In het chique restaurant, waar we ons avondmaal gebruiken, moet zelfs oma nu met bestek eten in plaats van met de vingers. Anders dan wij doet ze het, maar toch heel elegant.

Het busje is stokoud met gladde banden, slechte vering, een haperende versnelling en lekkages. We rijden het laatste stuk in het donker. Toch goed, die wierookstokjes van het begin!

Dinsdag 13 december

 

Natuurlijk verandert Gunarathana zijn afspraak weer eens. Hij komt ons niet halen. Wij worden geacht om 9 uur in Senehasa te zijn Ook goed.

Van daaruit vertrekken we naar Sambodhi. Alle gehandicapte dames, jong en oud, presenteren zich op de voorplaats in hun beste kleding. Het huis bestaat 50 jaar en is door een lokale man gesticht. Inmiddels zijn er 40 bewoners. Gunarathana leidt ons in bij de dame die de leiding heeft en bij de overige dames. We krijgen hun handwerken en hun tekeningen te zien. Wat handwerk kopen we en wat tekeningen krijgen we cadeau. Ik neem me voor daar gebruik van te maken als ik mijn verhaaltje in de Agnus Dei kerk ga houden. We krijgen een rondleiding door het hele huis. In de keuken wordt nog gekookt op een paar houtvuurtjes. Er is wel elektriciteit, zegt Gunarathana, maar aan hout is nog redelijk gemakkelijk aan te komen en zo blijft het voedsel bereiden beter betaalbaar. De dames lijken er zich heel plezierig thuis te voelen. Na overleg met ons laat Gunarathana de helft van de donatie die Eddy en ik hem gegeven hebben achter bij de leidster van Sambodhi, die er dolgelukkig mee is en ons een kwitantie overhandigt. Ook krijgen we een door de dames eigengemaakt shawltje mee voor als we het op onze reis terug naar Nederland te koud zullen hebben. Gunarathana bindt het Eddy hoogstpersoonlijk om.

Net als wij krijgen de dames in hun eigen eetruimte thee met iets lekkers. Wij zeggen allen persoonlijk goedendag en vertrekken met de tuctuc naar Lotus Hill.

Het ligt een heel eind buiten het plaatsje op een heuvel. Het gebouw is vergelijkbaar met Senehasa. Op dit moment wonen er twaalf jongens, die vooral geestelijk gehandicapt zijn. We hebben een gesprek met de fysiotherapeut uit Finland, die er drie maanden vrijwillig werkt met de jongens en tegelijkertijd de leraressen leert de fysiotherapie voor de jongens over te nemen. Hij vertelt ons dat, naar aanleiding van de Sri Lankaanse opvatting dat werken met de handjes het brein van de kinderen ontwikkelt, hier op Lotus Hill de eerste zandbak van Sri Lanka door hem is aangelegd. Er werken ook twee jonge Deense meisjes. Zij zijn studenten fysiotherapie en doen dit werk als afstudeerproject.

Dit is een compleet Fins project. Maar Gunarathana zegt dat het nog steeds medegefinancierd wordt door een Zwitserse dame.

Door Gunarathana wordt ons een lunch aangeboden op het bezoekersterras van Senehasa. Met een tros bananen en een doosje koekjes worden we vriendelijk uitgewuifd. Deze proviand is welkom bij Njana. Ik ben nog even bij Pyjananda langs gegaan, die daarom gevraagd had.

Woensdag 14 december

 

Op de laatste dag willen we toch nog de tempeltreden beklimmen. Eddy heeft geteld. Het zijn er 106 tot het klooster en 148 tot de tempel. Het is Priyanthas verjaardag en het echtpaar besloot mee te gaan.

Het was deze keer vroeg in de morgen en ook voor mij heel goed te doen. Ik was er al voordat ik er ook maar aan dacht uitgeput te raken.

Bij het klooster wacht de monnik Sumana ons op. We krijgen de ceremonie met het draadje. Het draadje is afgeknipt van een lange draad die de monniken samen vasthouden. Vervolgens bidden en zingen zij gedurende uren. Zij zegenen op deze manier de lange draad. De goede gaven van Boeddha zullen ons via het draadje bereiken.

Ook Sumana bidt weer hardop bij het om onze pols binden van zo’n stukje draad.

Ik bied hem het geld aan dat Patricia mij heeft meegegeven. Hij zal er een goed doel voor vinden dat te maken heeft met een gastvrije opvang van de pelgrims boven op de tempel. Ook hier wordt weer een kwitantie overhandigd.

Boven op de tempel worden de meegebrachte offers weer gebracht en standaard worden wij daarbij betrokken. Je voelt je dan eerder pelgrim dan westers toeschouwer en dat is een goed gevoel. In alle tempels waar ik was heb ik aan George gedacht. George gaf in zijn e-mails aan erg veel pijn in zijn rug te hebben. Fijn dat Hedwig hem nog een dag is gaan opzoeken. Dit is de laatste dag. Deze week zie ik hem weer.

Njana heeft voor ons een woodapple drankje bereid. Dat deed ze omdat wij op ons uitstapje aangaven dat het een vrucht was die we niet kenden. De familie wil ons in hun huis met alles laten kennis maken wat ze maar kunnen bedenken. En dat is uitstekend gelukt.

Irosha heeft intussen op ons verzoek nog wat aankopen gedaan. We maken de laatste afrekening op. We houden met Itrosha nog een laatste afrondend gesprek.

Koffer pakken. Vannacht om half vier worden we door Gunarathana opgehaald en via de nieuwe autobaan en een ontbijttentje op het vliegveld afgezet.

 

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Vragen van Gunarathana aan ons:

 

Ik schrijf ze hier maar bij omdat misschien een van de lezers van dit verslag voor hem een oplossing weet.

1.Gunarathana heeft een schenking gekregen van een groot huis met 2 ha grond dicht bij Galle.

Zouden er in Nederland geïnteresseerden te vinden zijn om met een nieuwe stichting daar een seniorhome op te zetten?

2. Hij zoekt praktikanten (= mensen in opleiding)  voor Lotus Hill.

3. Hij wil een boek uitgeven met artikelen die Harry van der Looij geschreven heeft.

 

Niet gehouden toespraak

 

Gunarathana kortte de Ceremonie wat in.

Dus hoefden John Silvertand, Tiny Maas en ik onze toespraken niet te houden.

Daarom schrijf ik nu maar op wat ik zo ongeveer had willen zeggen.

Zeer geachte voorname gasten van de Van Der Looij Foundation Sri Lanka, dames en heren.

Vijf en twintig jaar geleden ontmoette de boeddhistische monnik Banagala Gunarathana thero en de Rooms Katholieke monnik Harry van der Looij elkaar in de hooggelegen tempel van Baddegama.

Gunarathana vertelde aan Harry van der Looij zijn ideaal om een school te stichten in Baddegama voor de allerarmste kinderen. Pater van der Looij zei hem zijn steun toe.

In de loop van de jaren werden deze twee monniken vrienden. Ze beschouwden elkaar als gelijken. Pater van der Looij vertelde mij dat in deze situatie het geven en het nemen geheel in balans was. Harry gaf aan Gunarathana zijn steun voor de school. Hij verkreeg in ruil daarvoor kennis en inzicht in de spiritualiteit van het Boeddhisme.

Jaren vergingen

In deze vijf en twintig jaren vond een geweldige ontwikkeling plaats. Maar…………de drie principes bleven hetzelfde:

Gelijkheid

Vriendschap

Geven en nemen in balans.

Mijn zus Eddy en ik kwamen namens de Van Der Looij Stichting Nederland voor drie en een halve week naar Sri Lanka. We hadden maar één doel. Dat was om een beter inzicht te verkrijgen in het werk van de Van Der Looij Stichting Sri Lanka. We werkten hard. Ik denk dat we de gelegenheid kregen om onze taak naar behoren te vervullen. We brengen aan de leden van de Stichting in Nederland een compleet rapport uit vol met ervaringen, activiteiten, informatie over ontwikkeling, strategie en ideeën, zo nodig en mogelijk financieel vertaald.

 

Wat nemen we mee?

–                  de warme gastvrijheid van een Sri Lankaanse familie

–                  inzicht in het Boeddhistisch familieleven

–                  we zijn overtuigd van de hoge kwaliteit van de school en van de uitstekende reputatie

–                  we genoten van de natuur en cultuur van dit land

–                  maar vooral:

we nemen het beeld van de gelukkige en lachende gezichten van de kinderen mee                 naar huis.

 

Conclusie: de drie principes gelden ook nu nog, ook voor ons.

 

 

Recept 4-laags Gunarathana pudding

 

1^e laag       custardpudding

2^e laag       gelatinepudding b.v. aardbeiensmaak

3^e laag       verse ananas klein snijden in blokjes van ½ cm

kort aan de kook brengen

sap met gelatinepoeder verdikken

4^e laag       gelatinepoeder in water oplossen

eiwitten stijf slaan, suiker toevoegen

gelatine en eiwit mengen

enkele marshmellows in het mengsel als het nog warm is oplossen voor de                   smaak

Het geheel versieren met cashewnoten

N.B. Tijd nemen voordat een volgende laag wordt aangebracht.

Een nacht in de koelkast zetten vóór gebruik.

 

Verslag Van Der Looij Foundation Sri Lanka

afdeling school

 

 

5 december 2011

 

 

 

Aanwezig zijn:

 

Gunarathana

Piyanandha                                              Gunarathana noemt hem nu in het                                                                                 openbaar zijn opvolger. Piyanandha heeft                                                                    zijn master afgerond in Boeddhistische                                                                        filosofie. Hij volgt nu postgraduate                                                                               studies.

Irosha                                                       Gunarathana noemt haar nu officieel                                                                            verantwoordelijk voor de financiële uitvoering                                                                  van het beleid en voor de verantwoording daarvan Lid van het bestuur                               leraar geschiedenis en engels, gezien man in het                                                           `          dorp

Vertegenwoordiger van de ouders          Deze man is ook de cleaner, de tuinman en de                                                                  klusjesman. We noemen hem dus maar Manus.

Lerares                                                     Ik ken haar naam niet. Ze sprak niet mee in de                                                                  vergadering. De zin van haar aanwezigheid was

mij niet duidelijk.

Miep Turken                                            Bestuurslid Nederland

Eddy Bittner Turken                               Waarnemer/verslaglegger

 

We worden gastvrij ontvangen. Gunarathana refereert aan de brief van Harry van der Looij, waarin Harry mij introduceert en aanbeveelt. Die bewuste brief is nog steeds in zijn bezit. Hij noemt mij een voor zijn organisatie geloofwaardig bestuurslid.

Ik onderbreek uiteindelijk Gunarathana’s plichtplegingen. Deze lange inleiding past natuurlijk wel in hun cultuur. Maar Gunarathana had zelf aangekondigd niet veel tijd te hebben in verband met de werkzaamheden voor de komende Ceremonie.

Ik doe de financiële crisis in ons land uit de doeken. Als gevolg daarvan is het moeilijk de financiële verantwoording te dragen voor de alsmaar groeiende school. Het bestuur in Nederland wil dus graag duidelijkheid over de huidige situatie en over de plannen voor het komende werkjaar 2012. Hoe zal het beleid voor 2012 er uit gaan zien. Wat hebben jullie nodig? Wat kunnen wij in Nederland opbrengen? We kunnen ons in Nederland niet permitteren voor verrassingen te komen staan. Ik vraag de vergadering over alle onderwerpen oprecht te zijn en zich open uit te spreken.

 

De toekomst van de school is belangrijk voor de Foundation hier en in Nederland. Zoals gezegd, ik wil in deze vergadering spreken over de stand van zaken, de strategie en de plannen. De financiële consequenties daarvan neem ik dan wel met Irosha door. Zij is daarvan als geen ander op de hoogte. Ik wil graag een grondige kennis hebben van de situatie nu en in 2012. Dat is het doel van deze vergadering. We zullen in Nederland hard moeten werken om het noodzakelijke bedrag voor het voortbestaan van de school bijeen te brengen.

1.Groei van de school?

Op dit ogenblik heeft de school 362 leerlingen. Eind van dit jaar zullen er                         leerlingen doorstromen. Wij schatten dat wij het volgend jaar 400 leerlingen                   zullen hebben. Vele inschrijvingen voor het komende jaar zijn al binnen. Als                         de vakantie is begonnen zullen de leraren nog een aantal dagen terug komen.                Ten eerste om de school grondig te poetsen. Ten tweede om zittingen te                                  houden voor ouders die hun kinderen willen inschrijven.

Gunarathana benadrukt nog eens dat dit een school is voor arme kinderen. Ter vergelijking. De ouders betalen nu zelf 4100 Roepies = € 29,- per jaar. Op andere scholen is 16000 Roepies = € 112,- heel normaal. Exclusief maaltijden, boeken, uniform, transport, medicijnen etcetera. Een deel van de laatste kosten neemt onze school ook nog voor haar rekening.

3                 Bijdrage van het gouvernement?

8000 Roepies per maand voor de hele school.

4.         Zijn er achterstanden zoals openstaande rekeningen?

Neen

5.         Zijn er nieuwe projecten aan de orde?

Gunarathana: wij beginnen op dit moment geen nieuwe projecten. Wij kunnen                  dat ons niet permitteren. Wij zullen het volgend jaar geld tekort hebben. Mocht                 het idee opkomen om te stoppen met aannemen van nieuwe kinderen, dan raad                       ik, Guna, dat ten zeerste af. Wij kunnen ons niet veroorloven arme kinderen uit               te sluiten van onderwijs.

6.         Zijn er bepaalde dingen noodzakelijk voor het komende jaar?

Besproken worden o.a.:         salarissen

medische voorzieningen

hygiënist

maaltijden

onderhoud gebouwen

leermiddelen

computerlokaal

naailokaal

tuin

speeltuin

verzekeringen

Rob’s garden

Ouders

Onderwijsvernieuwingen etc. etc.

Ik zal alle onderwerpen uitgebreid aan de orde laten komen, als ik ook alle financiële vertalingen van Irosha erbij heb gekregen.

 

Een serieuze wens van dit bestuur is wel: wastafels in de leslokalen.

Ten eerste eten de kinderen in de klas.

Ten tweede wordt voor het onderwijs door de kinderen gebruik gemaakt van allerlei materialen zoals verf, klei, lijm.

Als de kinderen dan in de klas hun handjes zouden kunnen wassen, zou dat veel tijd schelen.

Niet vergeten dat de leraressen hun kinderen geen moment uit het oog verliezen.

 

De financiële zelfstandigheid van de school heeft een sterk verband met de welvaart in het land.

Zolang er bijvoorbeeld nog een zo hoge werkloosheid is in de agrarische gebieden zullen er arme mensen zijn. Er leven nog heel wat mensen onder de armoedegrens. Het zelf betalen van een schoolbijdrage: het schooluniform en drie maal per week de maaltijd op school is al een bescheiden bewijs van de goedwillendheid van de ouders en van enige vooruitgang. Gunarathana benadrukt nog eens hoeveel arme mensen er zijn.

 

Ik zie in het dagelijks leven op school, thuis, op straat, in de tempel toch wel vooruitgang. Nog niet gemakkelijk waarneembaar, maar toch. Er is nu een autobaan. De spoorweg wordt vernieuwd. De tempel wordt gerenoveerd. De auto’s en bussen lijken niet meer zo’n barrels. Je ziet veel jongelui op motorfietsen. Het voedsel is wat minder sober. Ook de tuctucs zien er beter uit.

 

 

Het ziet er voor mij naar uit dat alle gevoelens, alle ideeën en ook alle onderstromingen in deze bijeenkomst aan de orde zijn gekomen. Wij maken nog een keer duidelijk dat we geen geldboom zijn, waar je maar van hoeft te plukken, maar dat voor elke cent die wij aan het onderwijs in Sri Lanka uitgeven hard gewerkt moet worden.

Ik dank allen hartelijk en maak een paar nieuwe afspraken met Gunarathana.

De aanwezigen danken Eddy en mij.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Financiële vertalingen naar aanleiding van vele gesprekken met Irosha.

 

Leerlingen

 

Het geschatte aantal leerlingen voor het schooljaar 2012 is 400

 

Docenten en hun salarissen

 

Vastgesteld mag worden dat Gunarathana een uitstekend team van docenten aan zijn school heeft benoemd. Zij verdienen dan ook eigenlijk een betere salariëring dan de school hen biedt. Als ik me goed herinner leefde Harry nog toen zij hun laatste salarisverhoging ontvingen. Dat gebeurde toen op zijn initiatief. Eigenlijk moet er toch elk jaar een (bescheiden) percentage bijkomen. Dan is het niet nodig om er nog een keer over te spreken. En dan is het ook niet nodig om een inhaalslag te maken.

Wat is de situatie?

De leraren verdienen hier 6.300 Roepies. Dat is omgerekend  € 45,- per maand.

Leraren op Gouvernementsscholen verdienen tussen 16.000 en 30.000 Roepies per maand. Deze cijfers spreken voor zich!

 

De aanwezigheid van trainees op de school is veelzeggend. Het betekent dat het vertrouwen in de school zo groot is dat zij als opleidingsschool wordt geaccepteerd.

Een van de toeleverende opleidingen van trainees is het National Teachers Education Centre in Galle. Groot compliment voor de school is dat er niet voldoende plaatsen zijn voor alle aangemelde trainees. De school moet wel selecteren.

 

Wat aan de docenten van het Gouvernement wordt betaald hangt af van hun diploma, maar ook van de financiële positie van het Gouvernement. Het basissalaris is

14000 Roepies en daar worden allerhande variabele bedragen aan toegevoegd, zoals een onkostenvergoeding. Deze docenten krijgen ook automatisch een pensioen.

 

Tot nu toe wordt er voor de salarissen van de docenten van onze school door het Gouvernement geen enkele subsidie gegeven. De leraren verdienen erg weinig, maar realiseren zich dat ze het zich in deze tijden niet kunnen permitteren meer te vragen.

 

Alle luxe is vervallen. Soms krijgen de leraressen een kopje thee, maar nooit meer met melk. Die luxe is vervallen. Als er echt urenlang overgewerkt moet worden, zit er wel een lunch aan.

 

Gunarathana zegt nog dat er weinig banen in het onderwijs zijn. Dat werkt in het voordeel van de school. Vraag aan het bestuur in Nederland: willen wij daar zo gebruik van maken?

Ik bedoel daarmee: vinden wij, leden van het bestuur van de Van Der Looij Stichting, ook dat wij om die reden de leraressen best mogen onderbetalen?

 

De verwachting voor het komende jaar is 400 leerlingen. Dat kan met het huidige team, want Irosha is boventallig. In 2012 krijgt zij weer een klas.

 

Ook in Nederland is het op dit moment moeilijk banen te vinden en loopt het werkloosheidscijfer op. Bovendien gaan bij ons ook de kosten omhoog van energie, verzekeringen etc. Mede daardoor wordt het moeilijker de politiek, maar ook de gewone mensen te interesseren voor hulp aan het buitenland. Maar nog steeds “we doen ons best”, zo geef ik aan.

 

Aan directeur Gunarathana is, voor zover ik weet, nog nooit een salaris uitgekeerd.

 

Huidige situatie:

 

Docenten                                      15

Housekeeper                                  1

Caretaker                                       1

Cleaner                                          1

Stagiaires (tijdelijk)               4 à  5

Dancing teacher                              1

 

Salarissen per maand:

Docenten              15 x € 45                                                                    € 675

Housekeeper                                                                                                 27

Caretaker                                                                                                      30

Cleaner                                                                                                           9

Dancing teacher                                                                                            11

 

Totaal per maand                                                                                    €  752

 

Totaal per jaar                                                                                   €     8100

 

De trainees krijgen vrijwel niets. Aan het eind van hun periode geeft Gunarathana hen een cadeautje. De kosten daarvan zijn te verwaarlozen.

 

Pensioenen

 

Gunarathana betaalt per jaar per persoon 900 Roepies aan pensioen. Dit is ongeveer

€ 6,50

Door het personeel zelf wordt nog eens 200 Roepies per jaar betaald.

 

Bijscholing

 

Omdat de school door het Gouvernement is goedgekeurd, wordt Gunarathana uitgenodigd docenten af te vaardigen naar bijscholingscursussen en seminars. De informatie en de feitelijke cursussen en seminars komen geheel voor de verantwoording van het Gouvernement. Bijscholing van docenten in Gouvernementele cursussen en seminars wordt gratis verzorgd. Elk jaar worden nieuwe methodes geïntroduceerd. Daar speelt de school op in. Gunarathana kiest één maal per jaar twee of drie docenten uit om de seminars bij te wonen. (vaak Irosha).  Deze docenten hebben de verplichting in een interne bijscholing de andere leden van het docententeam over de ontwikkelingen in het onderwijs bij te praten.

Meestal zijn deze cursussen en seminars in het weekend, in de vakanties of op vrije dagen. Het gaat dus niet ten koste van het onderwijs maar ten koste van de vrije tijd van de docenten. De docenten vinden het een eer om aangewezen te worden en hebben hun eigen tijd daar graag voor over.

 

Leermiddelen

 

Dit is volgens Gunarathana een belangrijk onderwerp. Een stoel is niet belangrijk. De kinderen kunnen desnoods op de grond zitten, maar leermiddelen zijn noodzakelijk. Aan het begin van het school jaar zijn al direct 400 roepies per kind nodig.

De leermiddelen zijn boeken en schriften, potloden, kleurpotloden en pennen, fröbelpapier en lijm, klei etc.

De totale kosten van de leermiddelen zijn 175.000 Roepies per jaar.

Omgerekend in Euro’s is dat voor leermiddelen dus € 1225,- per jaar.

 

De school betaalt het totale leermiddelenpakket voor de kinderen. Gouvernementsscholen doen dat niet.

 

Er wordt wel heel praktisch mee omgegaan. Bijvoorbeeld door op feestdagen en verjaardagen leermiddelen (die de kinderen toch zouden krijgen) als presentje uit te reiken. Op de verjaardagen mogen de ouders en grootouders ook komen met wat cake of iets dergelijks als traktatie in de klas. Er wordt gebeden en het jarige kind wordt speciaal gezegend.

 

Uniformen

 

Volgens Irosha betalen de ouders nu de uniformen zelf, twee per jaar. Ook een paar nieuwe schoenen per jaar zijn voor rekening van de ouders. Hiervoor moeten de ouders een voor hen fiks bedrag betalen. Ze besparen zoveel mogelijk door de rokjes en de broekjes zelf te maken.

 

Onderwijsvernieuwingen

 

Vernieuwingen van lesmethoden door het Gouvernement betekent voor Gunarathana altijd een extra kostenpost. Dat gebeurt om de paar jaar.

 

Computerlokaal

 

Jo Wouters heeft – toen hij toch in een dergelijke zaak moest zijn vanwege laptops voor de hotelschool – prijs opgevraagd voor nieuwe computers. Ik heb daar geen “ja”op gezegd. Ik weet wel dat het in orde is, Maar uit respect voor mijn medebestuursleden neem ik dat besluit zonder hun fiat niet. Na mijn terugkeer zal ik zo spoedig mogelijk bericht sturen aan Gunarathana en Shanta. Shanta heeft connecties met dit bedrijf.

Ik heb Gunarathana gezegd dat er iets aan het computerlokaal zou moeten gebeuren. Als daar 15 computers gaan staan en tientallen kinderen met hun leraressen zitten is het er niet te harden, veel te benauwd. Bovendien moet hij nadenken over de opslag c.q. magazijn voor de school. Daarvoor mag het computerlokaal niet meer gebruikt worden. Gunarathana zal hierover nadenken en met zijn committeemembers overleggen.

 

 

 

 

Naaiatelier

 

Er wordt twee dagen gewerkt in het naaiatelier door moeders van kinderen. Het naailokaal wordt door de Foundation aan de moeders ter beschikking gesteld om niet. Zij nemen voor het werk daar zelf de verantwoording. Er is een naailerares. Aan haar betalen de moeders een bescheiden bedrag. Ze verkopen de producten die zij maken zelf. Dat levert aan de moeders een klein inkomen op. Er is al eens op de dag van de Ceremonie een verkooptentoonstelling geweest. Op dit moment is er een tentoonstelling van hun producten in Galle. Jammer, ik vind het altijd leuk om hun producten te zien en er wat van mee naar huis te nemen. Dat gaat dus nu niet.

Dit is te beschouwen als een vorm van steun aan de moeders van de schoolkinderen.

 

De machines beginnen nu wel erg oud te worden. Sommige vertonen ernstige mankementen. Ze waren immers al tweedehands toen ze hier geplaatst werden.

 

Appartement

 

Dit appartement was ooit bedoeld voor vrijwilligers. Het staat nu altijd leeg.

Ik heb bij een eerdere keer al eens geadviseerd er een kantoor van te maken.

Het huidige kantoor doet dienst als kantoor, als opslag, als spreekkamer, als ontvangstruimte. Daar is het eigenlijk te klein voor. Het is allemaal wat rommelig.

 

Veiligheid

 

De veiligheid van de kinderen bestaat er in dat de leraressen ze geen ogenblik uit het oog verliezen. Overal waar ze naar toe gaan is er altijd iemand bij.

De veiligheid van gebouwen en eigendommen valt niet te waarborgen. Gelukkig is er in 25 jaar niets gebeurd, geen brand, inbraak of natuurramp. Een verzekering hiervoor is onbetaalbaar. Betaalbaarder zou een security guard ‘snachts zijn, maar ook dat kan de school zich niet veroorloven. 10.000 Roepies per maand. Dat is ruim E 800 per jaar.

Vandaar dat Gunarathana in bijzondere situaties op de school slaapt.

Ze houden wel hun hart vast bij de gedachte aan de nieuwe computers.

 

Maaltijden

 

Er is nog slechts geld voor twee tot drie maaltijden per week. De maaltijd wordt zo gezond mogelijk bereid. Er is geen geld meer voor melk. De prijs van het voedsel is erg gestegen, vooral van de groente.

Ouders helpen met koken. De ouders moeten op de overige dagen de maaltijden fourneren en dat gaat soms boven hun financiële mogelijkheden. Soms brengen kinderen hun maaltijd mee, soms ook niet.

Als elk kind drie maaltijden per week krijgt,  kost dit 19.000 roepies per maand. Dat is

€ 133,-. Dat is per jaar € 1600,-.

Er zullen het volgende jaar 10% meer kinderen zijn en het voedsel zal ook duurder worden, zo is de verwachting. Dan is er dus € 2000,- nodig in 2012.

Voor het voedsel doneert het gouvernement 8000 Roepies per maand = € 56,- Dat is per jaar € 670,-. Blijft over ruim € 1300,-.

 

 

Medische voorzieningen

 

Tandarts

Eén maal per jaar komt er een tandarts op de school. Zij maakt de gebitjes van de kinderen schoon. Zij leert de kinderen hoe zij hun tanden moeten poetsen. Zij verwijst indien er meer nodig is naar een andere tandarts. Zij doet dit werk gratis en alles wat zij voor deze behandelingen nodig heeft komt uit haar eigen portemonnee. Zij controleert ook de leraressen.

 

Hygiënist

Het bestuur van de Van Der Looij Stichting Sri Lanka zou graag één maal per twee maanden een hygiënist (als ik het goed begrepen heb een kruising tussen een verpleegkundige en een arts) naar de gezondheid van de kinderen laten kijken. Deze hygiënist is daar een week mee bezig en vraagt er € 70,- voor. Vraag aan bestuur Nederland: zou twee maal per jaar een idee zijn? Dat is dan

€ 140,-.

Het volgend jaar zal er een schoolarts komen. Een arts van het ziekenhuis van Galle,

Van het ziekenhuis in Baddegama komen enkele keren per jaar verpleegkundigen het gewicht van de kinderen controleren. Daar zijn geen kosten aan verbonden.

Van wat er in de eerste hulp kamer aan pleisters, pijnstillers en dergelijke aanwezig is wordt wel veel gebruik gemaakt. Er is elke dag wel iets nodig.

Een enkele keer moet een kind naar het ziekenhuis gebracht worden. Het ziekenhuis bezorgt de school geen kosten. Het vervoer van het kindje echter wel. Dat wordt per jaar op € 100,-  geschat.

De privé ziekenhuizen zijn voor de school te duur. De Gouvernementsziekenhuizen kosten niets, maar er zijn wel altijd enorm lange wachttijden.

 

Vervoer

In een noodgeval wordt een ziek kind naar huis of naar het ziekenhuis gebracht door een lid van het personeel. Dit komt een enkele keer per jaar voor. Er wordt op 12.000 Roepies per jaar gerekend, zeg € 85,-.

Alle andere vervoer van de kinderen, bijvoorbeeld van huis naar school, komt voor rekening van de ouders.

 

Excursies

Er is één maal per jaar een excursie voor alle leerlingen. De ouders vinden het een prachtig initiatief van de school. De hele familie mag mee. Ouders sturen hun kinderen niet graag alleen mee. Maar alles is wel voor rekening van de families. Het kost de school nauwelijks iets. De leraressen gaan mee als begeleiders. Zij hebben ook de EHBO-box onder hun beheer. Voor de leraressen betaalt Gunarathana de reis en ook hun lunch.

Meestal zijn er zo’n 8 tot 9 bussen nodig.

 

De Ceremonie op 9 december.

De Ceremonie is een hoge jaarlijkse post op de begroting van de school. Ons bestuur van de Van Der Looij Stichting Nederland kwam voor een negatieve verrassing te staan toen – voor ons plotseling – een hoge bijdrage gevraagd werd.

Is deze Ceremonie noodzakelijk?

 

Dit is een zeer belangrijke viering voor de school.

1.

Er wordt afscheid genomen van een groot aantal leerlingen. De leerlingen krijgen daarmee het beeld mee dat een belangrijke periode op een voor hen interessante school op een plechtige wijze wordt afgerond. Zij vergeten hun school nooit meer. Dat is ook wel te zien in de dagelijkse gang van zaken rond Gunarathana. Ik heb hem over diverse mensen met interessante beroepen met trots horen zeggen: “dit is ook een oud-leerling”. De leerlingen zullen de bijzondere kwaliteiten van deze school uitdragen.

2.

De ouders zijn allemaal welkom. Zij zien waartoe hun kinderen in staat zijn. Denk dan bijvoorbeeld aan de speeches die de kinderen in de engelse taal houden voor elk van de eregasten afzonderlijk. De ouders zijn dan trots op hun kind en trots op de school die hun kinderen bezoeken en zullen dat ook verder vertellen.

3.

Alle scholen hebben een dergelijke viering.

4.

De kinderen leren hun feesten te verbinden met hun religie en hun cultuur. Dat wordt hen met deze Ceremonie voorgeleefd.

5.

Het feit dat er bijzondere gasten komen – deze keer o.a. belangrijke monniken, politici en de Nederlands ambassadeur – maakt dat de school veel publiciteit krijgt.

 

Conclusie: dit feest draagt bij aan het bekend worden van de hoge kwaliteit van de school. Deze school heeft – ook landelijk gezien – een uitstekende reputatie. Het geld wordt dus zinvol besteed. Het feest zorgt ervoor dat deze uitstekende reputatie in allerlei hoge kringen bekend wordt. Het feest bezorgt de school zinvolle connecties.

 

De kosten van de Ceremonie worden door Irosha geschat op € 1000,-. Zij zal een lijst naar onze penningmeester John Sijstermans sturen, waarop alle kosten gespecificeerd zijn. Zij belooft dit kort na de Ceremonie te doen.

 

De Ceremonie kostte in 2010 135.000 Roepies = € 950,-

Voor 2011 betaalden wij op speciaal verzoek van Gunarathana € 875,-

Waarschijnlijk zal dat niet helemaal genoeg zijn

Het bedrag is bestemd om de kinderen een leermiddelenpakket te geven. De leraressen krijgen een nieuwe sari. Op dat grote feestterrein is een goede geluidsinstallatie nodig. Er wordt ook een overkapping tegen de zon gemaakt voor de deels Europese eregasten. Uiteraard drankjes en hapjes. De eregasten krijgen een klein cadeautje.

 

Irosha laat ons haar feestkleding voor de ceremonie tevoren zien. Een donkerrode sari van zijde. Gunarathana geeft aan de leraressen de stof.

De rok is daarmee klaar en zij laten het bovenstukje door een kleermaker verwerken of doen het zelf. Ik zie later ook dat de bovenstukjes verschillend zijn. Daarin mogen zij dus hun eigen smaak volgen, Het hele team ziet er prachtig in uit.

 

Verdere ceremonies

 

Behalve de grote Ceremonie in december zijn er door het jaar heen nog enkele kleinere ceremonies zoals de Nationale dag, New Year in april en Wessak Poya Day in mei (feest van Boeddha). Er is dan geen extern bezoek op de school. Deze feestdagen vieren is belangrijk, omdat de kinderen op school al voorbeelden krijgen aangereikt. Zij leren zo – doende de waarde van hun eigen cultuur kennen zodat zij later de traditionele gewoonten in stand houden. Bovendien zijn er ten aanzien van deze vieringen gouvernementele voorschriften. De ouders worden erbij betrokken. De ouders sturen hun kinderen naar deze school, omdat de school behoort bij het Koninklijk Klooster. Ouders stellen de boeddhistische achtergrond op prijs. Principe is dat deze school voor alle arme kinderen werkt, ook vanuit andere godsdiensten. Deze streek is evenwel in meerderheid boeddhistisch.

 

Op Vesak Poya Day gaan de kinderen met hun docenten in een voetprocessie naar de tempel. Zij beklimmen de treden. Als plaatsvervanger van de High Priest gaat Gunarathana voor in de ceremonies. De ouders gaan mee. De kinderen brengen bloemen mee.

De kinderen krijgen een lunch, cakes en drankjes.

Dergelijke feesten samen zouden ruim € 100,- kosten.

De grote Ceremonie heeft te maken met de reputatie en de volwaardigheid van de school ten opzichte van andere scholen. De overige ceremonies zijn veel minder kostbaar omdat het meer een interne aangelegenheid is. Wel zijn altijd de ouders betrokken. Dat is kosteloos en bovendien verlenen ze diensten in het kader van de ceremonie.

 

Naam van het klooster en de tempel: Dutugamunu Purana Rajamaha Viharya.

 

Dutugamunu                    koning van Sri Lanka

Purana                              oud

Rajamaha                         koninklijk

Viharya                            tempel

Het is de oudste tempel in het Galle district.

 

 

 

 

Onderhoud gebouwen

 

Ze zien er schitterend uit. Ook dat is goed voor de naam van de school. Het gehele team werkt daarin samen. De leraressen wassen de muren. Gunarathana, Piyanandha en Manus schilderen. En er worden een paar mensen ingehuurd. Schilderen moet in dit klimaat elk jaar gebeuren. Dat zag ik ook bij de Senehasa gebouwen. Daar was het al weer nodig.

Voor de verf is € 200,- per jaar nodig. Irosha maakt een ruwe schatting van arbeidskosten

€ 150,-. Het bedrag is bij John bekend, zegt zij.

 

Gas, elektriciteit, water, telefoon, aansluiting computer

 

Gunarathana let erg op zuinig gedrag.

 

Gas tank 3x vullen                                                                      6.300 Roepies per jaar

Elektriciteit o.a.computerpomp voor de bron                          25.000

Water. Alleen bij grote droogte is het noodzakelijk om water

van de staat af te nemen. Anders komt het water uit de

eigen bron. Ook bij bouwwerkzaamheden zoals nu het

aanleggen van een muur is extra water nodig                   12.000

Telefoon                                                                                    25.000

De kosten van de aansluitingen van de computers zijn in de telefoon – en elektriciteitskosten meegenomen.

 

Het totaal is dan                                                                         68.300 Roepies per jaar.

Dit is omgerekend € 480,-

 

Schoonmaak

 

De leslokalen en de kantoren worden (om niet) door de leraressen schoongemaakt.

Voor de overige lokalen (keuken, medische ruimte, ontvangstruimte in de school etc) zorgt de cleaner.

 

Onderhoud terreinen rond de school

 

De terreinen en tuinen rond de school zijn prachtig aangelegd en zien er uitstekend onderhouden uit. Dit wordt door Gunarathana zelf en Manus gedaan. Bij bijzondere gelegenheden helpen de ouders. De planten worden door Gunarathana zelf geplant en verzorgd. Voor planten, mest, gereedschap is enkele duizenden Roepies nodig. Geschat

€ 20,-.

 

Speeltuin

 

We zien dat aan de bestaande speeltuin ook aandacht besteed wordt. Als Gunarathana hier eens kritisch kijkt naar de speeltoestellen die nog in orde zijn en die dan een verfje geeft, is deze tuin ook nog best bruikbaar. Volgens Irosha zullen de oude speeltoestellen een goede opknapbeurt krijgen. De nieuwe speeltoestellen zullen gekocht worden uit een heel speciaal fonds. De tuinen eromheen zien er geweldig uit dankzij de artistieke talenten van Gunarathana en de arbeid van hemzelf, Manus en de ouders.

Voor de nieuwe speeltuin wordt een keermuur gebruikt. Het zware handwerk is verricht door de jongelui en hun begeleiders van Porta Mosana. Voor het eigenlijke leggen van de muur zijn vakmensen ingehuurd. Op de keermuur zal een hek komen met gaas. Dit om de kinderen in de speeltuin zichtbaar te houden voor de docenten. Ik vroeg Gunarathana om een datum van ingebruikstelling. Hij zei dat het in maart aanstaande kan zijn.

 

Rob’s Garden

 

De grond moet allereerst dichter bij de school komen te liggen. Anders valt het niet te organiseren. Daarna kan er over nagedacht worden om te beginnen: voorzichtig, zorgvuldig en geleidelijk.

Op dezelfde manier als Harry van der Looij begon, met een klein aantal leerlingen.

We staan dus een bescheiden start en een gestage groei voor. Anders kunnen de organisatie in Sri Lanka én wij, de organisatie in Nederland, het niet aan.

Wij wachten de berichten over de verplaatsing van het geschonken terrein af. Eerder kunnen er geen besluiten genomen worden. Gunarathana is er positief over.

 

Ik heb me eerder in dit verslag al verbaasd getoond dat het niet mogelijk is om een subsidie van de RABO- bank in Mechelen te krijgen.

 

Ik las dat de RABO- bank van Waalre en Valkenswaard samen met een groep betrokken leden zich gaat buigen over de vraag hoe zij de melkveehouders op West-Java kunnen gaan helpen. In Bandung Kibul. De RABO wil de boeren en hun gezinnen een kans geven op een betere toekomst. Dat doel hebben wij toch ook met onze Rob’s Garden.

 

 

Samenvatting

 

Van invloed op de goede naam van de school zijn:

–                  het uitstekend onderhoud van de gebouwen binnen en buiten

–                  de prima schoonmaak

–                  de outfit van de leraressen

–                  de zorgvuldige behandeling van het lesmateriaal (verpakt in doeken en plastic op een plank achter in de klas)

–                  de diplomering van de 15 vaste leerkrachten

–                  de regelmatige bijscholing van de docenten

–                  de schoolceremonies

–                  de religieuze ceremonies

–                  er wordt gelet op keurige uniformen en schoenen

–                  de medische en sociale aandacht